Effectieve Aanpakken voor Leerachterstanden in het Leerwegondersteunend Onderwijs (LWOO)

Geplaatst op 10 juli 2024

Inleiding

Leerwegondersteunend onderwijs (LWOO) is ontworpen voor leerlingen die extra begeleiding nodig hebben om hun VMBO-diploma te behalen. Hoewel er nog geen specifiek wetenschappelijk onderzoek is verricht naar de meest effectieve aanpak binnen LWOO, zijn er diverse methoden onderzocht en toegepast door scholen. Een van de meest gebruikte methoden is klassenverkleining, die gecombineerd wordt met individuele aandacht van de leraren.

Klassenverkleining

Internationaal onderzoek toont aan dat kleinere klassen een positief effect hebben op de leerprestaties van leerlingen. Uit metastudies blijkt dat er significante verschillen zijn tussen grote en kleine klassen. Vooral in het voortgezet onderwijs profiteren leerlingen van meer persoonlijke aandacht en intensievere interactie met de leraar. Ondanks de positieve effecten, is het verschil in leerresultaten tussen grote en kleine klassen relatief klein. Dit komt vaak doordat leraren hun didactische aanpak niet aanpassen aan de kleinere klasgrootte en dus niet optimaal gebruikmaken van de voordelen die kleine klassen bieden.

Ondersteuning in LWOO

Scholen die LWOO aanbieden, gebruiken een scala aan ondersteuningsmaatregelen. Veel VMBO-scholen met een LWOO-licentie passen klassenverkleining toe, zowel in de onderbouw als in mindere mate in de bovenbouw. Daarnaast worden extra uren ingezet voor mentoren of zorgcoördinatoren en maken scholen gebruik van zorgadviesteams of specialistische ondersteuning. Andere vormen van ondersteuning zijn remedial teaching, extra taal- of rekenonderwijs en diverse andere maatwerkoplossingen die gericht zijn op het ondersteunen van het leerproces.

Vormen van Ondersteuning

In een onderzoek uit 2014, waarin 99 schoolleiders van VMBO-scholen werden ondervraagd, kwam naar voren dat scholen een breed scala aan maatregelen inzetten om leerlingen in LWOO te ondersteunen. De meest voorkomende maatregel is klassenverkleining, maar er wordt ook veel geïnvesteerd in specialistische ondersteuning en extra begeleiding door mentoren of zorgcoördinatoren.

Effectiviteit van Klassenverkleining

Hoewel klassenverkleining vaak wordt toegepast, zijn de effecten beperkt als leraren hun lesmethoden niet aanpassen aan de kleinere klasgrootte. Studies tonen aan dat in kleinere klassen leerlingen meer individuele aandacht krijgen en dat de interactie tussen leraren en leerlingen intensiever is. Deze voordelen zijn vooral zichtbaar bij leerlingen met een lager prestatieniveau, waardoor LWOO-leerlingen extra baat hebben bij klassenverkleining.

Samenhang tussen Klassengrootte en Leraargedrag

Uit onderzoek blijkt dat kleinere klassen leiden tot meer individuele aandacht voor leerlingen en intensievere interactie met de leraar. Dit is vooral relevant voor LWOO-leerlingen die door hun specifieke behoeften meer dan gemiddeld profiteren van kleine klassen. Echter, voor een significante verbetering in leerresultaten is het cruciaal dat leraren hun didactische aanpak aanpassen aan de voordelen van kleinere klassen.

Conclusie

Hoewel er geen specifiek wetenschappelijk onderzoek is naar de meest effectieve aanpak van leerachterstanden in LWOO, suggereren bestaande studies dat klassenverkleining in combinatie met meer individuele aandacht positieve effecten kan hebben op de leerresultaten van leerlingen. Om deze effecten te maximaliseren, is het belangrijk dat leraren hun lesmethoden aanpassen aan de specifieke voordelen van kleinere klassen.

Aanbevelingen voor Toekomstig Onderzoek

Er is behoefte aan verder onderzoek naar specifieke maatregelen binnen LWOO om beter inzicht te krijgen in de meest effectieve aanpakken voor het ondersteunen van deze doelgroep. Het verkennen van verschillende interventies en hun impact op de leerprestaties van leerlingen kan bijdragen aan een betere inrichting van het LWOO.

Geraadpleegde bronnen

• Blatchford, P. Bassett, P., Brown, P. (2011) Examining the effect of class size on classroom engagement and teacher-pupil interaction: Differences in relation to pupil prior attainment and primary vs. secondary schools. Learning and Instruction, Vol 21., Issue 6, pp. 715-730.
• Eimers, Kennis, Kuiper, Ledoux, & Voncken (2014). Passend en Zeker: Onderzoek naar het mogelijk loslaten van landelijke criteria en duur voor lwoo en praktijkonderwijs en de licenties voor lwoo. Nijmegen, Kenniscentrum Beroepsonderwijs Arbeidsmarkt. https://www.passendonderwijs.nl/wp-content/uploads/2014/12/Rapport-Passend-en- zeker.pdf
• Finn, J.D. & Achilles, C.M. (1999) Tennessee’s Class Size Study: Findings, Implications, Misconceptions. Educational Evaluation and Policy Analysis. Vol. 21, No. 2, pp. 97-109.
• Finn, J.D.,Gerber, S.B.,Achilles,C.M.,Boyd-Zaharias, J. ( 1999). Short and long-term effects of small classes . Paper presented at the conference on Economics of School Reform. (finn@acsu.buffalo.edu).
• Glass, G.V. & Smith, M.L. (1979) Meta-Analysis of Research on Class Size and Achievement. Educational Evaluation and Policy Analysis. Vol. 1, No. 1, pp. 2-16.
• Hattie, J. (2008) Visible Learning: a synthesis of over 800 meta-analyses relating to achievement. London: Routledge.
• Koopman & Voncken (2013). LWOO-loopbanen in beeld. Loopbanen van leerlingen met een beschikking leerwegondersteunend onderwijs tussen 2005 en 2012. Onderzoek voor de Algemene Rekenkamer. Amsterdam: Kohnstamm Instituut. http://www.kohnstamminstituut.nl/assets/ki899.pdf
• Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (2016). Inpassing van lwoo en pro. Geraadpleegd op 7 juni 2018, van https://www.passendonderwijs.nl/over-passend- onderwijs/inpassing-van-lwoo-en-pro/
• Rijksoverheid (2017). Hoe krijgt mijn kind leerwegondersteunend onderwijs (lwoo)? Geraadpleegd op 7 juni 2018, van https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/passendonderwijs/vraag-en- antwoord/wanneer-krijgt-mijn-kind-leerwegondersteunend-onderwijs-lwoo
• Weijers, S., & Heim, M. (2017). Verder met nieuw beleid lwoo. Tweede rapportage van het voortgangsonderzoek naar opting out lwoo. Utrecht: Oberon. http://evaluatiepassendonderwijs.nl/wp-content/uploads/2017/11/24.-Verder-met- nieuw-beleid-lwoo-voortgangsrapportage-2.pdf