Criteria voor effectieve handelingsadviezen van externe adviseurs in het onderwijs

Geplaatst op 17 augustus 2024

In het onderwijs is de inzet van externe adviseurs een gangbare praktijk. Deze adviseurs bieden expertise en begeleiding om scholen te ondersteunen bij het verbeteren van hun onderwijsaanpak en -resultaten. Het succes van hun adviezen hangt echter sterk af van de kwaliteit en toepasbaarheid van de handelingsadviezen die zij leveren. Dit artikel bespreekt de belangrijkste criteria waaraan handelingsadviezen van externe adviseurs moeten voldoen om effectief te zijn en een positieve impact op scholen te hebben.

Belang van Kwalitatieve Handelingsadviezen

Handelingsadviezen van externe adviseurs kunnen aanzienlijke voordelen bieden voor scholen. Ze kunnen helpen bij het oplossen van specifieke problemen, het implementeren van verbeterstrategieën en het versterken van onderwijskwaliteit. Echter, om daadwerkelijk waarde te bieden, moeten deze adviezen voldoen aan bepaalde criteria:

• Relevantie: De adviezen moeten aansluiten bij de specifieke behoeften en context van de school.
• Praktische toepasbaarheid: Adviezen moeten haalbaar en uitvoerbaar zijn binnen de bestaande middelen en structuren van de school.
• Ondersteuning en implementatie: Effectieve adviezen worden niet alleen gepresenteerd maar ook ondersteund tijdens de implementatie.

Criteria voor Effectieve Handelingsadviezen

1. Kennis van de Schoolcontext

Een cruciaal criterium voor handelingsadviezen is dat ze zijn afgestemd op de unieke context van de school:

• Analyse van de Huidige Situatie: De adviseur moet een grondige analyse uitvoeren van de huidige situatie binnen de school. Dit omvat een evaluatie van bestaande processen, middelen en uitdagingen.
• Aansluiting bij Schooldoelen: De adviezen moeten in lijn zijn met de strategische doelstellingen en prioriteiten van de school. Dit helpt om de adviezen relevant en gericht te maken.

2. Wetenschappelijke onderbouwing en Expertise

Adviezen moeten gebaseerd zijn op betrouwbare informatie en bewezen methoden:

• Onderzoeksbasis: Adviezen moeten worden onderbouwd door wetenschappelijk onderzoek of best practices die aantonen dat de voorgestelde strategieën effectief zijn.
• Deskundigheid van de Adviseur: De adviseur moet beschikken over relevante expertise en ervaring in het onderwijsveld. Dit zorgt ervoor dat de adviezen van hoge kwaliteit zijn en goed geïnformeerd.

3. Praktische Uitvoerbaarheid

Handelingsadviezen moeten praktisch en uitvoerbaar zijn:

• Haalbaarheid: De adviezen moeten realistisch zijn en passen binnen de middelen en capaciteiten van de school. Dit omvat tijd, budget en personeel.
• Stap-voor-Stap Implementatie: Adviezen moeten voorzien van duidelijke stappen en een implementatieplan. Dit helpt scholen om de adviezen stap voor stap in de praktijk te brengen.

4. Betrokkenheid en Communicatie

Effectieve adviezen vereisen actieve betrokkenheid en goede communicatie:

• Samenwerking met Schoolpersoneel: De adviseur moet nauw samenwerken met het schoolteam om ervoor te zorgen dat de adviezen goed worden begrepen en gedragen. Dit bevordert de acceptatie en uitvoering.
• Duidelijke Communicatie: Adviezen moeten helder en begrijpelijk worden gepresenteerd. Complexe aanbevelingen moeten worden uitgelegd in termen die voor schoolpersoneel makkelijk te begrijpen zijn.

5. Ondersteuning tijdens de Implementatie

Het succes van handelingsadviezen hangt ook af van de ondersteuning tijdens de implementatie:

• Begeleiding en Training: De adviseur moet begeleiding en training bieden om het schoolpersoneel te ondersteunen bij het uitvoeren van de adviezen. Dit kan workshops, coaching of andere vormen van ondersteuning omvatten.
• Feedback en Aanpassing: Regelmatige feedbackmomenten zijn belangrijk om de voortgang te monitoren en aanpassingen te maken indien nodig. Dit zorgt ervoor dat de adviezen effectief worden geïmplementeerd en dat eventuele problemen snel worden opgelost.

6. Evaluatie en Bijsturing

Effectieve adviezen moeten worden geëvalueerd om hun impact te beoordelen:

• Evaluatiecriteria: Er moeten duidelijke criteria worden vastgesteld om het succes van de implementatie te meten. Dit kan bestaan uit prestatie-indicatoren, leerlingresultaten of andere relevante maatstaven.
• Continu Verbeteren: De adviseur moet bereid zijn om de adviezen bij te sturen op basis van de evaluatie en feedback. Dit helpt om de adviezen voortdurend te verbeteren en aan te passen aan veranderende omstandigheden.

Voorbeelden van Succesvolle Handelingsadviezen

Om de bovenstaande criteria te illustreren, volgen hier enkele voorbeelden van hoe effectieve handelingsadviezen eruit kunnen zien:

Voorbeeld 1: Verbetering van Leermethoden

Een externe adviseur voert een analyse uit van de huidige leermethoden op een school en constateert dat interactieve leermethoden ontbreken. De adviseur adviseert de school om meer gebruik te maken van technologie en actieve leerstrategieën. De adviezen zijn onderbouwd met onderzoek naar effectieve leermethoden en bevatten een stapsgewijs plan voor implementatie, inclusief training voor leraren en feedbackmomenten.

Voorbeeld 2: Versterken van Teamcohesie

Een school kampt met problemen in teamcohesie en samenwerking. De externe adviseur biedt advies over teamontwikkeling en communicatieverbetering. Het advies is gebaseerd op best practices in teamdynamica en omvat praktische workshops, teamactiviteiten en regelmatige evaluaties om de voortgang te monitoren en bij te sturen.

Conclusie

Effectieve handelingsadviezen van externe adviseurs zijn essentieel voor het verbeteren van onderwijskwaliteit en schoolprestaties. Deze adviezen moeten voldoen aan verschillende criteria, waaronder kennis van de schoolcontext, wetenschappelijke onderbouwing, praktische uitvoerbaarheid, betrokkenheid, ondersteuning tijdens de implementatie, en evaluatie en bijsturing. Door te zorgen dat adviezen voldoen aan deze criteria, kunnen scholen de waarde van externe begeleiding maximaliseren en succesvolle verbeteringen realiseren in hun onderwijspraktijken. Het is de verantwoordelijkheid van zowel de adviseur als de school om ervoor te zorgen dat de adviezen niet alleen theoretisch waardevol zijn, maar ook praktisch toepasbaar en effectief in de dagelijkse onderwijssetting.

Geraadpleegde bronnen

• Bergen, T., & Veen, K. van (2004). Het leren van leraren in een context van onderwijsvernieuwingen: waarom is het zo moeilijk? VELON Tijdschrift voor lerarenopleiders, 25(4), 29–39. Online: http://repository.ubn.ru.nl/bitstream/handle/2066/114939/114939.pdf
• DeForest, P. A., Nughes, J. N. (1992). Effect of teacher involvement and teacher self-efficacy on Ratings of consultant effectiveness and intervention acceptability. Journal of educational and psychological consultation. Issue 4, no. 4, pp. 301-316.
• De Vries, B., & Pieters, J. (2007) Bridging the gap between research and practice, Exploring the role of knowledge communities in educational change. European Educational Research Journal, 6(4), 382-392.
• Erchul, W. P., Raven, B. H., Whichard, S. M. (2001). School Psychologist and Teacher Perceptions of Social Power in Consultation. Journal of School Psychology, Vol. 39, No. 6, pp. 483–497.
• Fullan, M. (1998). The new meaning of educational change. Cassell, London.
• Gann, C. J., Kunnavatana, S. S. (2016). A Preliminary Study in Applying the Function-Based Intervention Decision Model in Consultation to Increase Treatment Integrity. Education And Treatment Of Children, Vol. 39, no.4, pp. 445-466.
• Garbazc, S. A., Lannie, A. L., Jeffrey-Pearsall, J. L., and Truckenmiller, J.A. (2015). Strategies for Effective Classroom Coaching. Preventing School Failure, Vol. 59, no. 4, pp. 263–273.
• Hagermoser Sanetti, L. M.,  Collier-Meek, M. A., Long A. C. J., Byron, J. and Kratochwill, T. R. (2015). Increasing teacher treatment integrity of behavior support plans through consultation and Implementation Planning. Journal of School Psychology, Vol. 53, pp. 209–229. Online: https://www.researchgate.net/profile/MelissaCollier-meek/publication/276298823IncreasingteachertreatmentintegrityofbehaviorsupportplansthroughconsultationandImplementationPlanning/links/56609a7608ae4931cd598c65.pdf
• Holdaway, A. S., Owens, J. S. (2015). The Effect of Training and Consultation Condition on Teachers’ Self-Reported Likelihood of Adoption of a Daily Report Card. Journal of Educational Psychology, Vol. 107, No. 1, pp. 222–235. Online: https://etd.ohiolink.edu/!etd.send_file?accession=ohiou1364391151&disposition=inline
• Hurwitz, J. T., Kratochwill, T. R. and Serlin, R. C. (2015). Size and consistency of problem-solving consultation outcomes: An empirical analysis. Journal of School Psychology, Vol. 53, pp. 161–178.
• Knoff, H.M., Sullivan, P., Liu, D. (1995). Teachers' Ratings of Effective School Psychology Consultants: An Exploratory Factor Analysis Study. Journal of School Psychology, Vol. 33, No. 1, pp. 39-57.
• Little, E., Hudson, A. and Wilks, R. (2002). The Efficacy of Written Teacher Advice (Tip Sheets) for Managing Classroom Behaviour Problems. Educational Psychology,  Vol. 22, No. 3, pp. 251-266, DOI: 10.1080/01443410220138494.
• Newman, D. S., Guiney, M. C. and Barrett, C. A. (2015). Language use in consultation: can “we” help teachers and students? Consulting Psychology Journal: Practice and Research, Vol. 67, No. 1, pp. 48–64. Online: http://digitalcommons.usu.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=2082&context=psych_facpub
• Solomon, B. G., Klein, S. A., Politylo, B. C. (2012). The Effect of Performance Feedback on Teachers’ Treatment Integrity: A Meta-Analysis of the Single-Case Literature. School Psychology Review, Vol. 41, No. 2, pp. 160–175.
• Stormont, M., Reinke, W., Herman, K. (2011). Teachers’ Knowledge of Evidence-Based Interventions and Available School Resources for Children with Emotional and Behavioral Problems. Journal of Behavioral Education, Vol. 20, pp. 138–147. DOI 10.1007/s10864-011-9122-0 Online: http://s3.amazonaws.com/academia.edu.documents/39238754/53f3c5590cf2155be354038f.pdf?AWSAccessKeyId=AKIAIWOWYYGZ2Y53UL3A&Expires=1497211503&Signature=4MX1HL5jUHsrht%2FO0cU8EMVOPO8%3D&response-content-disposition=inline%3B%20filename%3DTeachers_Knowledge_of_Evidence-Based_Int.pdf
• Smit, K. (2015). Docentenbetrokkenheid bij Onderwijsvernieuwing in het MBO. Een onderzoek naar de ervaringen van docenten van ROC Rijn IJssel in Arnhem bij de implementatie van een nieuw onderwijskundig model. (Masterthesis Onderwijswetenschappen, Open Universiteit Nederland). Vindplaats: http://dspace.ou.nl/bitstream/1820/6008/1/OWKSmit-31032015.pdf
• Tymms, P. & Merrell, C. (2006) The impact of screening and advice on inattentive, hyperactive and impulsive children. European Journal of Special Needs Education, issue 21, no. 3, pp. 321-337, DOI:10.1080/08856250600810856 
• Vanassche, E., & Kelchtermans, G. (2015). Opleidersprofessionaliteit: de relatie tussen de positionering van lerarenopleiders en hun opleidingspraktijk. Tijdschrift voor Lerarenopleiders, 36(1). 65-76. Online: https://www.researchgate.net/publication/278676453_Opleidersprofessionaliteit_de_relatie_tussen_de_positionering_van_lerarenopleiders_en_hun_opleidingspraktijk
• Van den Berg, N. (2016). Grenspraktijken. Opleiders en onderzoekers in ontwikkeling. Wageningen: Stoas Wageningen | Vilentum Hogeschool. Online: https://www.aeres.nl/hogeschool/-/media/Aeres-Hogeschool/Wageningen/Files/Onderzoek/Publicaties-en-artikelen/Niek-van-den-Berg_Grenspraktijken.ashx
• Van der Bolt, L., Studulski, F., Vegt, A.L. van der, & Bontje, D. (2006). De betrokkenheid
• van de leraar bij onderwijsinnovaties - Een verkenning op basis van literatuur. Utrecht: Sardes. Online: https://www.bvekennis.nl/Bibliotheek/06-0746_Sardes_leraar_en_onderwijsinnovaties.pdf
• Van Veen, K., Zwart, R., Meirink, J., & Verloop, N. (2010). Professionele ontwikkeling van leraren. Een reviewstudie naar effectieve kenmerken van professionaliseringsinterventies van leraren. Leiden: ICLON/Expertisecentrum Leren van Docenten. Online: https://pure.rug.nl/ws/files/15093764/Review_professionele_ontw_leraren.pdf

Meer weten?

• Een voorbeeld van advisering die voldoet aan de beschreven kenmerken: https://stichting-leerkracht.nl/over-leerkracht/?gclid=CIeJ7NTVodQCFU06Gwod9a8MAw
• Zie Concerns Based Adoption Model (CBAM) van Van den Berg en Vandenberghe (1995) en Hall en Hord (2001, 2015). Zie: https://www.aea267.k12.ia.us/assessment/concerns-based-adoption-model-cbam/innovation-configurations-ic/