Profielkeuzebegeleiding voor leerlingen in 3-havo/vwo
Geplaatst op 0 00 0000
Leerlingen die zich voorbereiden op hun profielkeuze in 3-havo/vwo bevinden zich op een cruciaal punt in hun onderwijstraject. Deze keuze, die vaak de richting bepaalt voor hun verdere studie en carrière, vereist een gedegen voorbereiding en begeleiding. In dit artikel onderzoeken we wat leerlingen nodig hebben voor een goed inzicht in de studies en beroepen die aansluiten op hun gekozen profiel. We richten ons daarbij op effectieve voorlichtingsactiviteiten, de rol van begeleiders, en de invloed van sociale omgevingen zoals ouders en vrienden.
Inzicht in Keuzemotieven en -Stijlen
Een fundamenteel aspect van de profielkeuzebegeleiding is het ontwikkelen van zelfinzicht bij leerlingen. Vaak zijn ze zich niet volledig bewust van hun motivaties en persoonlijke voorkeuren. Sommigen laten zich leiden door hun natuurlijke interesses en talenten, terwijl anderen meer gedreven worden door toekomstige ambities of actuele motieven. Het is essentieel dat voorlichtingsactiviteiten en begeleidingsgesprekken leerlingen helpen deze verschillende perspectieven te verkennen en te begrijpen.
Concrete en Realistische Informatie
Een tweede cruciale component is het verschaffen van concrete en realistische informatie over vervolgopleidingen, beroepsmogelijkheden en de arbeidsmarkt. Deze informatie moet zowel actueel als relevant zijn, zodat leerlingen weloverwogen keuzes kunnen maken. Voorlichtingsactiviteiten zouden moeten uitblinken in het bieden van inzicht in de vereisten van verschillende opleidingen en de vaardigheden die nodig zijn in diverse beroepspraktijken.
Rol van Begeleiders: Stimuleren van Zelfsturing
Een effectieve begeleider in het keuzeproces moet de autonomieontwikkeling van de leerling stimuleren. Dit gebeurt voornamelijk door het stellen van coachende vragen die zelfreflectie aanmoedigen en eigen initiatief bevorderen. Begeleiders dienen ook interesse te tonen in de perspectieven en opvattingen van de leerlingen, waarbij ze verschillende keuzestrategieën (zoals direct handelen versus grondige afweging) erkennen en respecteren.
Invloed van Ouders en Sociale Omgeving
Een aspect dat vaak over het hoofd wordt gezien, maar significant is in het keuzeproces van leerlingen, is de invloed van ouders en vrienden. Ouders kunnen sterk sturend zijn in de keuze van hun kinderen, vaak gebaseerd op hun eigen waarden en percepties van succes. Het is belangrijk dat voorlichtingsactiviteiten niet alleen de leerlingen, maar ook hun ouders in staat stellen om een realistisch beeld te vormen van de studie- en beroepsmogelijkheden die aansluiten bij de capaciteiten en interesses van hun kinderen.
Effectiviteit van Voorlichtingsactiviteiten
Onderzoek naar de effectiviteit van voorlichtingsactiviteiten specifiek gericht op profielkeuze is schaars. Het is van belang om meer inzicht te krijgen in welke methoden en benaderingen het meest effectief zijn in het ondersteunen van leerlingen bij hun keuzeproces en bij het voorkomen van latere studie-uitval.
Loopbaancompetenties Ontwikkelen
Naast het maken van een keuze is het ook belangrijk dat leerlingen loopbaancompetenties ontwikkelen. Dit omvat onder andere het reflecteren op motivaties en kwaliteiten, het verkennen van werkopties en het plannen van hun eigen leer- en werktraject. Goede loopbaanbegeleiding stelt leerlingen in staat om proactief te zijn in hun eigen loopbaanontwikkeling, wat essentieel is voor hun toekomstig succes.
Conclusie
Het ondersteunen van leerlingen bij hun profielkeuze in 3-havo/vwo vereist een integrale aanpak. Dit omvat niet alleen het verschaffen van relevante informatie en begeleiding door ervaren professionals, maar ook het betrekken van ouders en het stimuleren van zelfreflectie en autonomie bij leerlingen zelf. Effectieve voorlichtingsactiviteiten en loopbaanbegeleiding zijn cruciaal om ervoor te zorgen dat leerlingen een weloverwogen keuze maken die past bij hun capaciteiten, interesses en toekomstige ambities.
Geraadpleegde bronnen
- Borghans, L., Coenen, J., Golsteyn, B., Huijgen, T. & Sieben, I. (2008). Voorlichting en begeleiding bij de studie- en beroepskeuze en de rol van arbeidsmarktinformatie. Maastricht: ROA.
- Florijn, M.E. (2006). Evaluatierapport Keuzedagen – april 2006. Enschede: Universiteit van Twente.
- Fouarge, D., Künn-Nelen, A. & Mommers, A. (2016). Studiekeuze en arbeidsmarkt: literatuurstudie. Maastricht: Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA). https://cris.maastrichtuniversity.nl/portal/files/5352170/ROA_R_2016_3.pdf (verkregen 27 februari 2019)
- Fouarge, D. (2017). Veranderingen in werk en vaardigheden. Rede uitgesproken bij de aanvaarding van het ambt van hoogleraar Dynamics of Skills Allocation aan de School of Business and Economics, Maastricht University. Maastricht, 29 juni 2017. https://cris.maastrichtuniversity.nl/portal/files/14854384/oratie_Fouarge.pdf (verkregen 27 februari 2019)
- Germeijs, V. & Verschueren, K. (2007). De keuze van een studie in het hoger onderwijs: Het beslissingsproces, risicofactoren, en de samenhang met de uitvoering van de keuze. Caleidoscoop, 19(.. ), 2-9.
- Hughes, K.L. & Karp, M.M. (2004). School-Based Career Development: A Synthesis of the Literature. Paper. New York: Institute on Education and the Economy Teachers College, Columbia University.
- Huizinga, T. en Woudt-Mittendorf, K. (2017), Talentgerichte loopbaangesprekken. Onderzoeksrapport kwalitatieve analyse. Tech your future. Enschede: Centre of Expertise TechniekOnderwijs. https://www.techyourfuture.nl/files/downloads/Onderzoeksverslagen/Rapport_Kwalitatieve_ana lyse_TYF_definitief.pdf (verkregen 27 februari 2019)
- Kennisrotonde, 2017 (KR 152) Hoe krijgt loopbaanoriëntatie en -begeleiding (LOB) vorm en wat is het effect van LOB op loopbanen van vo-leerlingen? https://www.nro.nl/wpcontent/uploads/2017/05/152-Antwoord-Effecten-LOB.pdf
- Kuijpers, M. (2003). Loopbaanontwikkeling. Academisch proefschrift. Enschede: Twente University Press
- Kammen, J. van (2011). Kiezen is een kunst. Hoe begeleid je talentvolle leerlingen bij hun profielkeuze? In: Boogaard, M. en Ledoux, G. (red.) WLG op Expeditie. Samenwerking tussen docenten en onderzoekers in onderwijsinnovatie. Amsterdam: Kohnstamm Instituut (pp 75-82)
- Leeuwen, L. van (2012). Gevoel of verstand? De rol van rationele en sociaal-emotionele factoren bij het maken van de studiekeuze. Scriptie Onderwijskunde, Universiteit Leiden. https://openaccess.leidenuniv.nl/bitstream/handle/1887/19112/Scriptie%20V8.pdf?sequence=1 (verkregen op 27 februari 2019)
- Luken, T. (2011). Loopbaanbegeleiding: wat leert onderzoek ons voor beleid en praktijk? In: Handboek Effectief Opleiden 55 / 91 september 2011.
- Meijers, F., Kuijpers, M. & Winters, A. (2010). Leren kiezen / kiezen leren: Een literatuurstudie. Utrecht/Den Bosch: Expertisecentrum Beroepsonderwijs.
- Ritzen, H., Olde Daalhuis, M., Rikkerink, M. en Kienhuis, M. (2016). Loopbaanoriëntatie en begeleiding ter bevordering van talentontwikkeling en technologie in het beroepsonderwijs. Enschede: Lectoraat ‘Onderwijsarrangementen in maatschappelijke context’ Kenniscentrum Onderwijsinnovatie, Saxion University of Applied Sciences, TechYourFuture https://www.researchgate.net/profile/Henk-Ritzen2/publication/297731545-Loopbaanorientatie-en-begeleiding-ter-bevordering-van-talentontwikkeling-en-technologie-in-het-beroepsonderwijs/links/56e18bed08ae4bb9771baa8f.pdf (verkregen op 27 februari 2019).
- Vandenkerckhove, B., Soenens, B., Vansteenkiste, M., Craeynest, M., Deeren, B., Depotter I. en David, J. (2016). Het noorden kwijt? Het intern kompas als houvast bij het studiekeuzeproces. Caleidoscoop 28(4), 26-34. https://biblio.ugent.be/publication/8555374/file/8555376 (verkregen 27 februari 2019)