De invloed van overleg met klasgenoten op rekeninstructie bij leerlingen met rekenproblemen

Geplaatst op 2 augustus 2024

Inleiding

Rekenproblemen komen bij veel leerlingen voor en hebben vaak een aanzienlijke impact op hun academische prestaties en zelfvertrouwen. Een effectieve aanpak om deze problemen te verminderen is het stimuleren van overleg en samenwerking tussen klasgenoten. Dit artikel onderzoekt hoe overleg met klasgenoten kan bijdragen aan betere rekenvaardigheden bij leerlingen met rekenproblemen.

Rekenproblemen en Hun Effecten

Rekenproblemen kunnen variëren van lichte moeilijkheden met specifieke rekenconcepten tot ernstige rekenstoornissen zoals dyscalculie. Leerlingen met rekenproblemen ervaren vaak:

• Lagere Zelfwaardering: Door herhaaldelijke mislukkingen kunnen leerlingen hun zelfvertrouwen verliezen.
• Minder Deelname aan de Les: Leerlingen trekken zich terug uit activiteiten waarin ze zich onzeker voelen.
• Lagere Academische Prestaties: Gebrek aan basisvaardigheden leidt vaak tot slechte prestaties in andere vakken.

Voordelen van Samenwerkend Leren

Samenwerkend leren, waarbij leerlingen samenwerken en overleg plegen tijdens rekenopdrachten, biedt verschillende voordelen:

1. Vergroten van Begrip

   • Door uitleg aan klasgenoten en het horen van verschillende perspectieven kunnen leerlingen hun eigen begrip verdiepen.

2. Versterken van Sociale Vaardigheden

   • Overleg en samenwerking verbeteren de communicatievaardigheden en het vermogen om in een team te werken.

3. Verhogen van Zelfvertrouwen

   • Positieve interacties en succeservaringen in een groepscontext kunnen het zelfvertrouwen van leerlingen vergroten.

4. Stimuleren van Actieve Participatie

   • Leerlingen worden actiever betrokken bij het leerproces, wat kan leiden tot een hogere motivatie en betere leerprestaties.

Implementatie van Samenwerkend Leren

Om samenwerkend leren effectief te implementeren, zijn er verschillende strategieën die leerkrachten kunnen gebruiken:

1. Groepsopdrachten

   • Leerlingen werken in kleine groepen aan rekenproblemen. Dit bevordert discussie en samenwerking.

2. Peer Tutoring

   • Meer vaardige leerlingen helpen hun klasgenoten. Dit versterkt de vaardigheden van beide partijen.

3. Coöperatieve Leren

   • Leerlingen werken gezamenlijk aan opdrachten, waarbij iedereen verantwoordelijk is voor een deel van het werk.

4. Reflectie en Feedback

   • Regelmatige reflectie op de samenwerking en feedbacksessies helpen leerlingen om hun samenwerkingsvaardigheden te verbeteren.

Uitdagingen en Oplossingen

Hoewel samenwerkend leren veel voordelen biedt, zijn er ook uitdagingen:

1. Verschillen in Niveau

   • Leerlingen met verschillende vaardigheidsniveaus kunnen moeite hebben om effectief samen te werken. Leerkrachten kunnen dit aanpakken door heterogene groepen te vormen en differentiatie toe te passen in de opdrachten.

2. Ongepaste Interactie

   • Soms kunnen leerlingen niet goed met elkaar overweg of ontstaat er afhankelijkheid van de sterkere leerling. Het is belangrijk om duidelijke regels en verwachtingen te stellen voor samenwerking.

3. Beperkte Tijd en Middelen

   • Samenwerkend leren kan tijdrovend zijn en vraagt om voldoende middelen. Leerkrachten kunnen tijd efficiënt inplannen en gebruik maken van beschikbare hulpmiddelen om deze uitdaging te overwinnen.

Rol van de Leerkracht

De leerkracht speelt een cruciale rol in het faciliteren van samenwerkend leren. Enkele belangrijke taken van de leerkracht zijn:

• Structureren van Samenwerking

  • Zorg voor duidelijke instructies en structuren voor samenwerking. Dit kan inhouden dat specifieke rollen worden toegewezen aan leerlingen binnen een groep.

• Monitoren en Ondersteunen

  • Houd de voortgang van de groepen in de gaten en bied ondersteuning waar nodig. Dit kan door observaties, het stellen van vragen en het geven van gerichte feedback.

• Bevorderen van Positieve Interactie

  • Moedig leerlingen aan om elkaar te respecteren en constructieve feedback te geven. Dit helpt om een positieve en ondersteunende leeromgeving te creëren.

Voorbeeldprojecten en Case Studies

Er zijn verschillende succesvolle projecten en case studies die de effectiviteit van samenwerkend leren in rekenonderwijs aantonen. Deze voorbeelden bieden waardevolle inzichten en inspiratie voor leerkrachten die samenwerkend leren willen integreren in hun klas:

• Project "Samen Rekenend Leren"

  • In dit project werken leerlingen samen aan uitdagende rekenproblemen, waarbij ze elkaars denkprocessen verkennen en verbeteren.

• Case Study "Peer Tutoring in Rekenen"

  • Deze case study toont aan hoe peer tutoring niet alleen de rekenvaardigheden van de tutees verbetert, maar ook het zelfvertrouwen en de vaardigheden van de tutors.

Conclusie

Samenwerkend leren biedt een effectieve aanpak voor het ondersteunen van leerlingen met rekenproblemen. Door overleg en samenwerking met klasgenoten kunnen leerlingen hun rekenvaardigheden verbeteren, hun zelfvertrouwen vergroten en hun sociale vaardigheden versterken. Leerkrachten spelen een cruciale rol in het faciliteren en ondersteunen van deze samenwerkingsprocessen. Door middel van zorgvuldig geplande groepsopdrachten, peer tutoring en coöperatieve leerstrategieën kunnen zij een positief en inclusief leerklimaat creëren dat alle leerlingen ten goede komt.

Voor meer gedetailleerde informatie en praktijkvoorbeelden, kunt u het volledige artikel lezen op Wij-leren.

Geraadpleegde bronnen

• Derriks, M. en Kat, E. de (2009). Maatjesaanpak in een Jenaplanschool; Tutoring en mentoring in het basisonderwijs. Amsterdam: SCO-Kohnstamm Instituut van de Faculteit der Maatschappij- en Gedragsetenschappen, Universteit van Amsterdam.
• Fisher, C.W., Berliner, D.C., Filby, N.N., Marliave, R., Cahen, L.S. en Dishaw, M.M (1981). Teaching behaviors, academic learning time, and student achievement: an overview. The Journal of Classroom Interaction 17 (1): 2-15. https://www.jstor.org/stable/43997772?read-now=1&refreqid=excelsior%3Aaa2d1507315abb8f81e6bba4d6164187&seq=1#page_scan_tab_contents
• Flower, A. (2014). The Effect of iPad Use During Independent Practice for Students with Challenging Behavior. Journal of Behavioral Education 23: 435-448.
• Giessen, N. van der en Kouwenhoven, M. (2015). Zelfstandig werken, verschillen en overeenkomsten tussen visie en praktijk. Bachelorthesis Academische Lerarenopleiding Primair Onderwijs, Universiteit Utrecht. https://dspace.library.uu.nl/handle/1874/311995
• Gilies, R.M. (2016). Cooperative Learning: Review of Research and Practice. Australian Journal of Teacher Education 41 (3): 39-54. https://ro.ecu.edu.au/cgi/viewcontent.cgi?article=2902&context=ajte
• Greeno, J. (1978). Understanding and procedural knowledge in mathematics instruction. Educational Psychologist 12: 262-283.
• Rohrbeck, C.A. & Ginsburg-Block, M. (2003). Peer-assisted learning interventions with elementary school students: a meta-analytic review. Journal of Educational Psychology 95(2): 240-257 https://www.researchgate.net/publication/232431135_Peer-assisted_learning_interventions_with_elementary_school_students_A_meta-analytic_review
• Rosenshine. B. En Stevens, R. (1986). Teaching functions. In: Handbook of Research on Teaching. New York: Macmillan, p: 376-391. http://www.formapex.com/telechargementpublic/rosenshine1986a.pdf?616d13afc6835dd26137b409becc9f87=339a5ec40f56987efa4d7f134adb6e31
• Rosenshine, B. (2012). Principles of Instruction: research-based strategies that all teachers should know. American Educator 36 (1): 12-19. Op 21 maart verkregen via: https://www.aft.org/sites/default/files/periodicals/Rosenshine.pdf
• Sharan, S. (1980). ‘Cooperative learning in small groups: Recent Methods and Effects on achievement, Attitudes, and Etnic Relations’. Review of educational research 50(2): 241-271,
• Kennisrotonde. (2017). Is een rijenopstelling beter voor leerlingen in vmbo b/k dan een groepsopstelling? (KR.267). Den Haag: Kennisrotonde. https://www.nro.nl/kennisrotondevragenopeenrij/klassenopstelling/
• Kennisrotonde. (2018). Dragen zelfwerkzaamheid en groepswerk in rekenonderwijs bij aan een abstract rekenniveau (los van materiaal) voor rekenaars in groep 3-5 (middenbouw)? (KR.463). Den Haag: Kennisrotonde
• Kennisrotonde (2019). Hoe kun je samenwerkend leren zo inzetten dat het een positief effect heeft op de leerprestaties? (KR. 521). Den Haag: Kennisrotonde.
• Kirschner, P., persoonlijk communicatie, 19 februari 2019.