Leerachterstanden en leerwegondersteunend onderwijs: oplossingen en effectieve strategieën

Geplaatst op 14 augustus 2024

Leerachterstanden vormen een aanzienlijke uitdaging in het onderwijs. Leerlingen die achterlopen op hun leeftijdsgenoten hebben vaak extra ondersteuning nodig om hun leerachterstand in te halen en succesvol te zijn op school. Leerwegondersteunend onderwijs (LWOO) is een benadering die specifiek gericht is op het ondersteunen van deze leerlingen. In dit artikel bespreken we wat leerwegondersteunend onderwijs inhoudt, hoe het helpt bij het verminderen van leerachterstanden, en welke effectieve strategieën en benaderingen scholen kunnen toepassen.

Wat is Leerwegondersteunend Onderwijs?

Leerwegondersteunend onderwijs (LWOO) is een vorm van onderwijs die gericht is op het ondersteunen van leerlingen die extra hulp nodig hebben om hun leerachterstanden in te halen. LWOO richt zich vooral op leerlingen die moeite hebben met het volgen van het reguliere onderwijsprogramma en biedt aanvullende begeleiding en ondersteuning om hen te helpen hun leerdoelen te bereiken. Dit kan onder meer bestaan uit extra instructie, individuele begeleiding, en aangepaste lesmaterialen.

Doelen van Leerwegondersteunend Onderwijs

1. Inhalen van Leerachterstanden

   • Gerichte Ondersteuning: LWOO biedt gerichte ondersteuning aan leerlingen die achterlopen in hun leerproces. Dit kan variëren van extra bijlessen en individuele begeleiding tot aangepast lesmateriaal en specifieke leerstrategieën.
   • Verbeteren van Basisvaardigheden: Het doel is om leerlingen te helpen bij het verbeteren van hun basisvaardigheden, zoals lezen, schrijven en rekenen, zodat ze beter kunnen functioneren binnen het reguliere onderwijsprogramma.

2. Vergroten van Zelfvertrouwen en Motivatie

   • Individuele Aandacht: Door extra begeleiding en ondersteuning te bieden, helpt LWOO leerlingen hun zelfvertrouwen te vergroten en hun motivatie te versterken. Dit kan bijdragen aan een positievere houding ten opzichte van leren en school.
   • Succeservaringen: Door haalbare doelen te stellen en successen te vieren, kunnen leerlingen ervaren dat ze vooruitgang boeken, wat hun motivatie en betrokkenheid verder kan vergroten.

3. Verbeteren van Schoolprestaties

   • Kwaliteit van Onderwijs: Door gerichte ondersteuning te bieden, kan LWOO bijdragen aan een verbetering van de schoolprestaties van leerlingen. Dit kan resulteren in betere cijfers en een hogere mate van betrokkenheid bij het leerproces.
   • Langdurige Impact: Het streven is niet alleen om op korte termijn leerachterstanden in te halen, maar ook om leerlingen de vaardigheden en strategieën te geven die hen op de lange termijn zullen helpen succesvol te zijn in hun onderwijsloopbaan.

Effectieve Strategieën voor Leerwegondersteunend Onderwijs

1. Individuele Begeleiding en Differentiatie

   • Persoonlijke Leerplannen: Ontwikkel persoonlijke leerplannen op basis van de specifieke behoeften en achterstanden van elke leerling. Dit kan helpen om gerichte ondersteuning te bieden en ervoor te zorgen dat leerlingen op hun eigen niveau worden uitgedaagd.
   • Differentiatie in de Les: Pas lesmethoden en materialen aan om te voldoen aan de verschillende leerstijlen en niveaus van leerlingen. Differentiatie kan helpen om alle leerlingen op hun eigen niveau te ondersteunen en te betrekken bij het leerproces.

2. Extra Instructie en Remediëring

   • Bijles en Groepssessies: Bied extra bijlessen en groepssessies aan om leerlingen te ondersteunen bij vakken waar ze moeite mee hebben. Dit kan helpen om hun begrip te verdiepen en hun prestaties te verbeteren.
   • Remediërende Activiteiten: Implementeer remediërende activiteiten die gericht zijn op het herstellen van specifieke leerachterstanden. Dit kan bijvoorbeeld bestaan uit extra oefeningen en herhalingen van basisconcepten.

3. Gebruik van Technologische Hulpmiddelen

   • Educatieve Software: Maak gebruik van educatieve software en online tools die kunnen helpen bij het oefenen van vaardigheden en het verkrijgen van aanvullende ondersteuning. Technologische hulpmiddelen kunnen vaak gepersonaliseerde leerervaringen bieden en het leren interactiever maken.
   • Digitale Platformen: Gebruik digitale platformen voor het volgen van voortgang en het bieden van feedback. Dit kan helpen bij het monitoren van de ontwikkeling van leerlingen en het aanpassen van de ondersteuning op basis van hun voortgang.

4. Samenwerking met Ouders en Zorgprofessionals

   • Ouderbetrokkenheid: Betrek ouders actief bij het leerproces van hun kinderen. Regelmatige communicatie en samenwerkingsmomenten kunnen helpen om een ondersteunende leeromgeving thuis te creëren.
   • Interdisciplinaire Samenwerking: Werk samen met zorgprofessionals, zoals orthopedagogen en logopedisten, om een holistische benadering van ondersteuning te bieden. Dit kan helpen bij het aanpakken van eventuele bijkomende problemen die van invloed zijn op het leerproces.

5. Evaluatie en Aanpassing

   • Regelmatige Evaluatie: Voer regelmatig evaluaties uit om de effectiviteit van de ondersteuning en strategieën te beoordelen. Verzamel gegevens over de voortgang van leerlingen en gebruik deze informatie om eventuele aanpassingen te maken.
   • Flexibiliteit en Aanpassing: Wees bereid om strategieën en benaderingen aan te passen op basis van de behoeften en voortgang van leerlingen. Flexibiliteit kan helpen om ervoor te zorgen dat de ondersteuning effectief blijft en aansluit bij de behoeften van elke leerling.

Succesverhalen en Voorbeelden uit de Praktijk

Onderzoek en praktijkervaringen tonen aan dat leerwegondersteunend onderwijs significante voordelen kan bieden. Enkele voorbeelden van succesvolle toepassingen zijn:

1. Gerichte Remediëring: Scholen die gerichte remediëringsprogramma’s hebben geïmplementeerd, hebben vaak positieve resultaten gezien in termen van verbeterde leerprestaties en verhoogd zelfvertrouwen bij leerlingen.

2. Technologische Integratie: Onderwijsinstellingen die educatieve software en digitale hulpmiddelen hebben geïntegreerd, hebben gemeld dat leerlingen meer betrokken raken bij het leren en betere voortgang boeken.

3. Ouderbetrokkenheid: Scholen die actief ouders betrekken bij het leerproces van hun kinderen hebben vaak succesvollere resultaten gezien, met name op het gebied van motivatie en inzet van leerlingen.

Aanbevelingen voor Effectief Leerwegondersteunend Onderwijs

1. Ontwikkel Duidelijke Doelen en Verwachtingen

   • Leerdoelen: Stel duidelijke leerdoelen en verwachtingen vast voor leerlingen die deelnemen aan LWOO. Dit helpt bij het richten van de ondersteuning en het meten van voortgang.

2. Bied Professionele Ontwikkeling voor Leraren

   • Training: Zorg voor training en professionele ontwikkeling voor leraren op het gebied van LWOO. Dit kan helpen bij het ontwikkelen van effectieve strategieën en het verbeteren van de kwaliteit van de ondersteuning.

3. Stimuleer een Cultuur van Ondersteuning

   • Ondersteunende Leeromgeving: Creëer een ondersteunende en inclusieve leeromgeving waarin leerlingen zich veilig voelen om vragen te stellen en hulp te zoeken. Dit bevordert een positieve leerervaring en helpt bij het overwinnen van leerachterstanden.

Conclusie

Leerwegondersteunend onderwijs speelt een cruciale rol in het aanpakken van leerachterstanden en het verbeteren van de leerresultaten van leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben. Door gerichte begeleiding, differentiatie, technologische hulpmiddelen, en samenwerking met ouders en zorgprofessionals kan LWOO effectief bijdragen aan het succes van deze leerlingen. Het ontwikkelen van duidelijke doelen, het bieden van professionele ontwikkeling voor leraren, en het stimuleren van een ondersteunende leeromgeving zijn essentiële stappen om het potentieel van leerwegondersteunend onderwijs volledig te benutten. Met een doordachte en flexibele benadering kunnen scholen bijdragen aan de succesvolle ontwikkeling van alle leerlingen, ongeacht hun startpunt.

Geraadpleegde bronnen

• Blatchford, P. Bassett, P., Brown, P. (2011) Examining the effect of class size on classroom engagement and teacher–pupil interaction: Differences in relation to pupil prior attainment and primary vs. secondary schools. Learning and Instruction, Vol 21., Issue 6, pp. 715-730.
• Eimers, Kennis, Kuiper, Ledoux, & Voncken (2014). Passend en Zeker: Onderzoek naar het mogelijk loslaten van landelijke criteria en duur voor lwoo en praktijkonderwijs en de licenties voor lwoo. Nijmegen, Kenniscentrum Beroepsonderwijs Arbeidsmarkt. https://www.passendonderwijs.nl/wp-content/uploads/2014/12/Rapport-Passend-en- zeker.pdf
• Finn, J.D. & Achilles, C.M. (1999) Tennessee’s Class Size Study: Findings, Implications, Misconceptions. Educational Evaluation and Policy Analysis. Vol. 21, No. 2, pp. 97-109.
• Finn, J.D.,Gerber, S.B.,Achilles,C.M.,Boyd-Zaharias, J. ( 1999). Short and long-term effects of small classes . Paper presented at the conference on Economics of School Reform. (finn@acsu.buffalo.edu).
• Glass, G.V. & Smith, M.L. (1979) Meta-Analysis of Research on Class Size and Achievement. Educational Evaluation and Policy Analysis. Vol. 1, No. 1, pp. 2-16.
• Hattie, J. (2008) Visible Learning: a synthesis of over 800 meta-analyses relating to achievement. London: Routledge.
• Koopman & Voncken (2013). LWOO-loopbanen in beeld. Loopbanen van leerlingen met een beschikking leerwegondersteunend onderwijs tussen 2005 en 2012. Onderzoek voor de Algemene Rekenkamer. Amsterdam: Kohnstamm Instituut. http://www.kohnstamminstituut.nl/assets/ki899.pdf
• Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (2016). Inpassing van lwoo en pro. Geraadpleegd op 7 juni 2018, van https://www.passendonderwijs.nl/over-passend- onderwijs/inpassing-van-lwoo-en-pro/
• Rijksoverheid (2017). Hoe krijgt mijn kind leerwegondersteunend onderwijs (lwoo)? Geraadpleegd op 7 juni 2018, van https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/passendonderwijs/vraag-en- antwoord/wanneer-krijgt-mijn-kind-leerwegondersteunend-onderwijs-lwoo
• Weijers, S., & Heim, M. (2017). Verder met nieuw beleid lwoo. Tweede rapportage van het voortgangsonderzoek naar opting out lwoo. Utrecht: Oberon. http://evaluatiepassendonderwijs.nl/wp-content/uploads/2017/11/24.-Verder-met- nieuw-beleid-lwoo-voortgangsrapportage-2.pdf