Sociale vaardigheden versterken bij leraren met asperger: effectieve benaderingen

Geplaatst op 17 augustus 2024

Het ondersteunen van leraren met Asperger bij het versterken van hun sociale vaardigheden is essentieel voor hun succes en welzijn in de onderwijsomgeving. Leraren met Asperger kunnen uitmuntende professionele kwaliteiten bezitten, zoals sterke analytische vaardigheden en een passie voor onderwijs. Toch kunnen zij uitdagingen ondervinden op het gebied van sociale interactie en communicatie, wat invloed kan hebben op hun functioneren in de klas en op hun relaties met collega’s en leerlingen. Dit artikel verkent effectieve benaderingen om sociale vaardigheden bij leraren met Asperger te versterken, met aandacht voor praktische strategieën, ondersteunende maatregelen en het creëren van een inclusieve werkplek.

Het Begrip Asperger en Sociale Vaardigheden

Asperger-syndroom, dat nu wordt ingedeeld onder de bredere diagnose van autismespectrumstoornis (ASS), wordt gekenmerkt door een aantal specifieke kenmerken:

• Moeite met Sociale Interactie: Leraren met Asperger kunnen moeite hebben met het interpreteren van sociale signalen, zoals lichaamstaal en gezichtsuitdrukkingen, wat kan leiden tot uitdagingen in sociale interacties.
• Stijve Communicatie: Ze kunnen een directe communicatiestijl hebben en moeite hebben met het begrijpen van impliciete communicatie of subtiele hints.
• Sterke Focus op Detail: Vaak hebben ze een sterke focus op specifieke interesses en details, wat kan bijdragen aan hun professionele expertise.

Hoewel deze kenmerken uitdagingen kunnen vormen, brengen ze ook sterke punten met zich mee, zoals een diepgaande kennis van vakinhoud en een sterke toewijding aan onderwijs. Het doel is om strategieën te ontwikkelen die leraren met Asperger helpen om hun sociale vaardigheden te versterken, zodat ze optimaal kunnen functioneren in hun rol.

Effectieve Benaderingen voor het Versterken van Sociale Vaardigheden

1. Specifieke Training en Coaching

Gerichte training en coaching kunnen leraren met Asperger helpen om hun sociale vaardigheden te ontwikkelen:

• Sociale Vaardigheidstraining: Bied trainingen aan die gericht zijn op het ontwikkelen van sociale vaardigheden, zoals het herkennen van sociale signalen, het verbeteren van gespreksvaardigheden en het effectief omgaan met conflicten. Deze trainingen kunnen praktijkgerichte oefeningen en rollenspellen bevatten om vaardigheden in een veilige omgeving te oefenen.
• Individuele Coaching: Persoonlijke coaching kan helpen om specifieke uitdagingen te identificeren en te adresseren. Een coach kan samen met de leraar werken aan het verbeteren van sociale interacties, communicatie en strategieën voor het omgaan met stressvolle situaties.

2. Mentorship en Peer Support

Mentorship en peer support bieden waardevolle ondersteuning en advies:

• Mentorship: Koppel leraren met Asperger aan ervaren mentoren die hen kunnen begeleiden en ondersteunen. Mentoren kunnen nuttige feedback geven, helpen bij het navigeren door sociale situaties en strategieën delen voor effectieve communicatie.
• Peer Support Groepen: Organiseer groepen waar leraren met Asperger ervaringen kunnen delen en elkaar kunnen ondersteunen. Dit bevordert een gevoel van gemeenschap en biedt een platform voor het uitwisselen van nuttige tips en ervaringen.

3. Aanpassingen in de Werkplek

Het creëren van een ondersteunende en inclusieve werkplek kan bijdragen aan het succes van leraren met Asperger:

• Duidelijke Communicatie: Zorg voor heldere en directe communicatie over verwachtingen, taken en veranderingen. Dit helpt leraren met Asperger om beter voorbereid te zijn en vermindert stress en verwarring.
• Flexibele Werkstructuren: Overweeg flexibele werkstructuren of aanpassingen in de werkplek, zoals rustige werkruimten of de mogelijkheid om taken aan te passen op basis van persoonlijke behoeften. Dit kan helpen om een omgeving te creëren waarin leraren zich comfortabel en effectief kunnen voelen.

4. Ondersteuning bij Stressmanagement

Stress kan de sociale interactie en communicatie beïnvloeden. Het is belangrijk om leraren met Asperger te ondersteunen bij het beheren van stress:

• Stressmanagement Technieken: Bied training in stressmanagementtechnieken, zoals ademhalingsoefeningen, mindfulness en tijdsmanagement. Deze technieken kunnen helpen bij het verminderen van stress en het verbeteren van het algehele welzijn.
• Toegang tot Professionele Hulp: Zorg voor toegang tot professionele hulp, zoals psychologen of counselors, die gespecialiseerd zijn in het ondersteunen van mensen met Asperger. Dit kan helpen bij het aanpakken van stress en andere uitdagingen op een effectieve manier.

5. Versterken van Interpersoonlijke Relaties

Het bevorderen van positieve interpersoonlijke relaties kan bijdragen aan een succesvolle werkervaring:

• Teamactiviteiten: Organiseer teamactiviteiten en sociale evenementen om de interactie tussen leraren te bevorderen. Dit biedt mogelijkheden voor informele interactie en helpt bij het opbouwen van sterke werkrelaties.
• Feedbackcultuur: Moedig een cultuur van constructieve feedback aan, waarin leraren openlijk en respectvol feedback kunnen geven en ontvangen. Dit helpt bij het verbeteren van communicatie en samenwerking.

Voorbeelden van Succesvolle Benaderingen

Voorbeeld 1: Training en Rollenspellen

Een school biedt een sociale vaardigheidstraining aan waarbij leraren met Asperger deelnemen aan rollenspellen en praktijkoefeningen. Tijdens deze trainingen oefenen ze met scenario’s zoals het voeren van een oudergesprek of het omgaan met een conflict in de klas. Door herhaaldelijke oefening in een veilige omgeving kunnen leraren hun vaardigheden ontwikkelen en zich zelfverzekerder voelen in sociale situaties.

Voorbeeld 2: Mentorship Programma

Een school implementeert een mentorship programma waarbij ervaren leraren fungeren als mentoren voor leraren met Asperger. De mentoren bieden advies en ondersteuning bij sociale interacties en communicatie. Dit programma helpt leraren met Asperger om effectieve strategieën te leren en zich ondersteund te voelen in hun rol.

Creëren van een Inclusieve Werkplek

Een inclusieve werkplek speelt een belangrijke rol in het ondersteunen van leraren met Asperger:

• Bewustwording en Acceptatie: Bevorder bewustwording en acceptatie van diversiteit binnen het personeel. Dit kan door middel van trainingen en bewustwordingscampagnes die gericht zijn op het begrijpen en waarderen van neurodiversiteit.
• Ondersteunende Cultuur: Creëer een ondersteunende en respectvolle cultuur waarin alle leraren, ongeacht hun achtergronden, zich gewaardeerd en ondersteund voelen. Dit draagt bij aan een positieve werkervaring en verhoogt het welzijn van leraren met Asperger.

Conclusie

Het versterken van sociale vaardigheden bij leraren met Asperger is cruciaal voor hun succes en welzijn in de onderwijsomgeving. Door gerichte training, mentorship, aanpassingen in de werkplek en ondersteuning bij stressmanagement kunnen scholen een omgeving creëren die de ontwikkeling van sociale vaardigheden bevordert. Door deze benaderingen kunnen leraren met Asperger hun professionele potentieel volledig benutten, effectief functioneren in hun rol en bijdragen aan een positieve en inclusieve onderwijsomgeving. Het investeren in de versterking van sociale vaardigheden bij leraren met Asperger is een stap richting een meer diverse en ondersteunende werkplek, die ten goede komt aan zowel de leraren als hun leerlingen.

Literatuur

• Aspelin, J. (2017). We can Recite it in Chorus Now! An Interactionist Approach to the Teacher–Student Relationship and Teachers’ Relational Competence, Classroom Discourse, 8(1) 55-70.
• Attwood, T. (2007). The Complete Guide to Asperger’s Syndrome. Philadelphia: Jessica Kingsley Publishers.
• Bingham, C. & Sidorkin, A.M. (eds.)(2004). No Education without Relation. Bern: Peter Lang Publishers.
• Coninx, N.S. (2014). Measuring effectiveness of synchronous coaching using bug-in-ear device of pre-service teachers. (proefschrift). Eindhoven: TUEindhoven.
• Coninx, N., Kreijns, K. & Jochems, W.  (2011). Een fluisterend oor. Het nut van synchroon coachen. Zoetermeer: Kennisnet.
• Coninx, N., Kreijns, K. & Jochems, W. (2013). The use of keywords for delivering immediate performance feedback on teacher competence development. European Journal of Teacher Education, 36(2), 164–182.
• Coogle, C.G., Rahna, N.L. & Ottley, J.R. (2015). Pre-service teacher use of communication strategies upon receiving immediate feedback. Early Childhood Research Quarterly, 32(2015), 105–115.
• Dessus, P., Cosnefroy, O. & Luengo, V. (2016). “Keep Your Eyes on 'em all!": A Mobile Eye-Tracking Analysis of Teachers' Sensitivity to Students. In K. Verbert, M. Sharples & T. Klobučar (2016). Proceedings 11th European Conference on Technology Enhanced Learning (EC-TEL 2016), 2016, Lyon, France. pp.72-84.
• Hagenmuller, F., Rössler,W., Wittwer, A. & Haker, H. (2014). Empathic resonance in Asperger syndrome. Research in Autism Spectrum Disorders, 8(2014), 851-859. 
• Hollett, N.L., Brock, S.J. & Hinton, V. (2017). Bug-In-Ear Technology to Enhance Preservice Teacher Training: Peer Versus Instructor Feedback. International Journal of Learning, Teaching and Educational Research 16(2), 1-10.
• Hooreman, R.W., Kommers, P.A., & Jochems, W.M. (2008). Competence Development of Synchronously Coached Trainee Teachers in Collaborative Learning. Australian Journal of Teacher Education, 33(1), Article 2.
• Kennisrotonde (2016). Hoe en in welke mate kan het huidige onderwijs in het V(S)O bijdragen aan de ontwikkeling van een passend toekomstperspectief bij leerlingen met ASS? Den Haag: Kennisrotonde.
• López-Pérez, B., Ambrona, T. &  Gummerum, M. (2017). Interpersonal emotion regulation in Asperger’s syndrome and borderline personality disorder. British Journal of Clinical Psychology 2017(56), 103–113.
• Nagro, S.A. & Cornelius, K.E. (2013). Evaluating the Evidence Base of Video Analysis: A Special Education Teacher Development Tool. Teacher Education and Special Education, 36(4), 312-329.
• Nagro, S.A., deBettencourt, L.U., Rosenberg, M.S., Carran, D.T., & Weiss, M.P. (2017). The Effects of Guided Video Analysis on Teacher Candidates’ Reflective Ability and Instructional Skills. Teacher Education and Special Education, 40(1), 7-25.
• Ottley, J.R., Coogle, C.G. & Rahn, N.L. (2015). The Social Validity of Bug-in-Ear Coaching: Findings From Two Studies Implemented in Inclusive Early Childhood Environments. Journal of Early Childhood Teacher Education, 36(4), 342-361.
• Scheeler, M.C., McKinnon, K., & Stout, J.  (2012). Effects of Immediate Feedback Delivered via Webcam and Bug-in-Ear Technology on Preservice Teacher Performance. Teacher Education and Special Education 35(1) 77-90.
• Scheeler, M.C., Morano, S. & Lee, D.L. (2016). Effects of Immediate Feedback Using Bug-in-Ear With Paraeducators Working With Students With Autism. Teacher Education and Special Education, 1–15.
• Shrieber, B., & Cohen, Y. (2013). Using photos and visual-processing assistive technologies to develop self-expression and interpersonal communication of adolescents with Asperger Syndrome (AS). Interdisciplinary Journal of E-Learning and Learning Objects, 9, 267-286.
• Sorensen, L. (2009). Autism, Asperger's & Theory of Mind A Literature Review. Cognition and Children's Thinking Seminar: 295:590 Spring 2009.
• Stürmer, K., Seidel, T., Müller, K., Häusler, J. & Cortina, K.S. (2017). What is in the Eye of Preservice Teachers while Instructing? An Eye-tracking Study about Attention Processes in Different Teaching Situations. Zeitschrift für Erziehungswissenschaft, 20, 75-92.
• Van den Bogert, N., Van Bruggen, J., Kostons, D. & Jochems, W. (2014). First steps into understanding teachers’ visual perception of classroom events. Teacher and Teacher Education, 37, 208–216.
• Wieder, S. & Greenspan, S. (2005). Can children with autism master the core deficits and become empathic, creative, and reflective? A Ten to Fifteen Year Follow-Up of a Subgroup of Children with Autism Spectrum Disorders (ASD) Who Received a Comprehensive Developmental, Individual-Difference, Relationship-Based (DIR) Approach. Journal of Developmental and Learning Disorders, 9, 39-61.
• Wolff, C.E. (2016). Revisiting 'Withitness': Differences in Teachers' Representations, Perceptions, and Interpretations of Classroom Management (proefschrift). Heerlen: Open Universiteit.

Meer weten?

• Expertisecentrum autisme: http://www.leokannerhuis.nl/
• Een antwoord op een eerdere vraag aan de Kennisrotonde gaat over onderzoek naar het begeleiden van leerlingen met autismespectrumstoornis (ASS) in het voortgezet (speciaal) onderwijs. Zie verder https://www.nro.nl/kennisrotondevragenopeenrij/hoe-kan-vso-bijdragen-aan-ontwikkeling-bij-leerlingen-met-ass/
• (Begeleiden van) startende leraren: Themanummer van het onderwijsvakblad Didactief, jrg.27, nr.7, september 2017, met onder meer een artikel van Charlotte Wolff over haar proefschrift over oogbewegingen en klassenmanagement van startende en ervaren leraren (p.24-15).