Optimaliseren van mbo- doorstroom naar hbo: de rol van proefstuderen, loopbaanbegeleiding en mentoring

Geplaatst op 21 augustus 2024

De overgang van mbo (middelbaar beroepsonderwijs) naar hbo (hoger beroepsonderwijs) is een cruciale stap in de onderwijsloopbaan van studenten. Deze overgang kan uitdagend zijn, en een goed voorbereide overstap is essentieel voor het succes van de student in het hbo. Proefstuderen, loopbaanbegeleiding en mentoring spelen een belangrijke rol in het vergemakkelijken van deze overgang en het verbeteren van de doorstroomkansen. Dit artikel onderzoekt hoe deze elementen bijdragen aan een succesvolle overgang van mbo naar hbo en hoe instellingen deze processen kunnen optimaliseren.

De Uitdagingen van de Overgang van MBO naar HBO

De overstap van mbo naar hbo brengt verschillende uitdagingen met zich mee:

• Verschil in Onderwijsmethoden: Mbo- en hbo-onderwijs verschillen vaak in aanpak. Mbo-onderwijs is vaak meer praktijkgericht, terwijl hbo-onderwijs academischer en onderzoeksgerichter is.
• Verhoogde Zelfstandigheid: Het hbo vraagt meer zelfstandigheid van studenten. Dit kan een aanpassing zijn voor mbo-studenten die gewend zijn aan een meer gestructureerde omgeving.
• Aanpassing aan Studiebelasting: De studiebelasting en verwachtingen in het hbo kunnen hoger zijn dan in het mbo, wat kan leiden tot stress en onzekerheid bij studenten.

De Rol van Proefstuderen

Proefstuderen biedt mbo-studenten de mogelijkheid om een voorproefje te krijgen van het hbo-onderwijs:

1. Ervaring met Hbo-onderwijs

Proefstuderen helpt studenten om vertrouwd te raken met de leeromgeving en de verwachtingen van het hbo:

• Inzicht in Lesmethoden: Studenten krijgen een idee van de onderwijsmethoden en -stijlen die in het hbo worden gebruikt, zoals het werken met casestudies en onderzoeksprojecten.
• Verkenning van de Campus: Door proefstuderen kunnen studenten de campus verkennen en zich vertrouwd maken met de faciliteiten en de sociale omgeving van het hbo.

2. Evaluatie van Geschiktheid

Proefstuderen kan studenten helpen om te bepalen of het hbo-programma bij hen past:

• Interesse en Passie: Studenten kunnen beoordelen of de opleiding en het vakgebied hen aanspreekt en of ze zich erin kunnen vinden.
• Aanpassing aan Studieomstandigheden: Studenten kunnen ervaren of ze goed kunnen functioneren in de meer zelfstandige en academische omgeving van het hbo.

De Rol van Loopbaanbegeleiding

Loopbaanbegeleiding speelt een essentiële rol in het voorbereiden van mbo-studenten op de overstap naar het hbo:

1. Carrièreplanning en -advies

Loopbaanbegeleiding biedt studenten de kans om hun loopbaanopties en -doelen te verkennen:

• Ontwikkeling van Loopbaanstrategie: Loopbaanadviseurs helpen studenten bij het opstellen van een loopbaanstrategie, inclusief de keuze van het juiste hbo-programma dat aansluit bij hun carrièredoelen.
• Informatie over Beroepen: Studenten ontvangen informatie over verschillende beroepen en sectoren, wat hen helpt om geïnformeerde keuzes te maken over hun vervolgopleiding.

2. Ondersteuning bij Toelatingsprocedures

Loopbaanbegeleiding kan ook praktische ondersteuning bieden bij de toelatingsprocedures:

• Voorbereiding op Toelatingsgesprekken: Studenten krijgen hulp bij het voorbereiden van toelatingsgesprekken en het schrijven van motivatiebrieven.
• Begeleiding bij Keuze van Opleidingen: Adviseurs bieden begeleiding bij het selecteren van hbo-opleidingen die passen bij de interesses en vaardigheden van de student.

De Rol van Mentoring

Mentoring biedt mbo-studenten waardevolle ondersteuning tijdens de overgang naar het hbo:

1. Persoonlijke Begeleiding

Mentoren bieden persoonlijke begeleiding en ondersteuning aan studenten:

• Academische Ondersteuning: Mentoren kunnen studenten helpen bij academische uitdagingen en hen voorzien van advies over studiemethoden en -strategieën.
• Emotionele Steun: De overgang naar het hbo kan stressvol zijn, en mentoren bieden emotionele steun en aanmoediging om studenten door deze periode heen te helpen.

2. Netwerk en Contacten

Mentoren helpen studenten bij het opbouwen van een netwerk binnen het hbo:

• Verbindingen met Professionals: Mentoren kunnen studenten in contact brengen met professionals en alumni, wat kan helpen bij het vinden van stageplekken en werkervaring.
• Integratie in de Academische Gemeenschap: Mentoren kunnen studenten begeleiden bij het integreren in de academische gemeenschap van het hbo en hen helpen om sociale en professionele netwerken op te bouwen.

Strategieën voor Effectieve Implementatie

Om proefstuderen, loopbaanbegeleiding en mentoring effectief in te zetten, kunnen mbo- en hbo-instellingen de volgende strategieën overwegen:

1. Samenwerking tussen Onderwijsinstellingen

Samenwerking tussen mbo- en hbo-instellingen kan de overgang vergemakkelijken:

• Gedeelde Programma’s: Ontwikkel gezamenlijke programma’s voor proefstuderen en loopbaanbegeleiding die mbo-studenten voorbereiden op het hbo.
• Informatie-uitwisseling: Zorg voor regelmatige uitwisseling van informatie tussen mbo- en hbo-instellingen over de behoeften en verwachtingen van studenten.

2. Integratie van Ondersteuningsdiensten

Integreer ondersteuningsdiensten in het onderwijsaanbod:

• Holistische Begeleiding: Combineer loopbaanbegeleiding, proefstuderen en mentoring in een holistisch begeleidingsprogramma dat studenten gedurende hun hele overgang ondersteunt.
• Persoonlijke Plannen: Ontwikkel gepersonaliseerde begeleidingsplannen die zijn afgestemd op de behoeften en doelen van elke student.

3. Evaluatie en Feedback

Voer regelmatig evaluaties uit van de ondersteuningsprogramma’s:

• Feedback Verzamelen: Verzamel feedback van studenten over hun ervaringen met proefstuderen, loopbaanbegeleiding en mentoring om de programma’s voortdurend te verbeteren.
• Resultaatmeting: Meet de impact van de ondersteuningsdiensten op de doorstroom en prestaties van studenten om de effectiviteit te beoordelen en aanpassingen te maken indien nodig.

Conclusie

De overgang van mbo naar hbo kan uitdagend zijn, maar proefstuderen, loopbaanbegeleiding en mentoring spelen een cruciale rol in het voorbereiden van studenten op deze stap. Door het bieden van ervaring met hbo-onderwijs, carrièreadvies en persoonlijke begeleiding, kunnen deze elementen bijdragen aan een succesvolle overgang en het verbeteren van de doorstroomkansen.

Effectieve implementatie van proefstuderen, loopbaanbegeleiding en mentoring vereist samenwerking tussen mbo- en hbo-instellingen, integratie van ondersteuningsdiensten, en voortdurende evaluatie en feedback. Door deze strategieën toe te passen, kunnen onderwijsinstellingen een sterke basis leggen voor het succes van studenten in hun verdere onderwijsloopbaan.

Geraadpleegde bronnen

• Mulder, J. (2016a). Doorstroom mbo-hbo verbeteren: hoe doen scholen dat? Een inventarisatie bij veertien mbo- en hbo-instellingen. Den Bosch: ECBO.
• Mulder, J. (2016b). Doorstroom mbo - hbo: studenten aan het woord. Over studiekeuze, verwachtingen en beleving. Den Bosch: ECBO.
• Mulder, J. & Cuppen, J. (2016). Mbo-studenten die uitvallen op het hbo: wie zijn ze en waar vallen zij uit? Analyse van studentenstromen over periode 2005-2015. Den Bosch: ECBO.
• Sneyers, E. & Witte, K. de (2016). Doorstroom mbo-hbo en uitval in het hbo. Evidence-based aanbevelingen. Den Bosch: ECBO.
• SCP (2016). Wikken en wegen in het hoger onderwijs. Den Haag: SCP.