De keuze voor vwo-kunst en cultuur: motieven en overwegingen

Geplaatst op 17 augustus 2024

Het kiezen van een profiel binnen het Voortgezet Wetenschappelijk Onderwijs (VWO) is voor veel leerlingen een belangrijk en soms uitdagend proces. Onder de verschillende profielen die beschikbaar zijn, biedt het kunst- en cultuurprofiel een unieke combinatie van vakken die gericht zijn op het ontwikkelen van creatieve en culturele vaardigheden. Deze keuze wordt vaak beïnvloed door een verscheidenheid aan motieven, waaronder persoonlijke interesses, toekomstige studieplannen en de wens om een balans te vinden tussen cognitieve en creatieve vakken.

Persoonlijke Passie en Interesse

Een van de belangrijkste redenen waarom leerlingen kiezen voor het kunst- en cultuurprofiel, is hun persoonlijke passie voor kunst en creativiteit. Leerlingen die van jongs af aan betrokken zijn geweest bij kunstzinnige activiteiten zoals tekenen, schilderen, muziek maken of theater, voelen zich vaak aangetrokken tot een profiel dat hen de mogelijkheid biedt om deze passies verder te ontwikkelen. Deze leerlingen zijn gemotiveerd door de kans om hun creatieve vaardigheden te verfijnen en om hun liefde voor kunst en cultuur verder te verdiepen.

Daarnaast speelt interesse in cultuur en geschiedenis vaak een rol. Het kunst- en cultuurprofiel biedt vakken die zich richten op de geschiedenis van kunst, architectuur, literatuur en muziek. Leerlingen die geïnteresseerd zijn in deze onderwerpen, vinden het vaak aantrekkelijk om zich verder te verdiepen in de culturele en historische contexten van kunstwerken en om te leren hoe deze de maatschappij hebben beïnvloed.

Toekomstige Studie- en Carrièreplannen

Een ander belangrijk motief voor de keuze van het kunst- en cultuurprofiel is de voorbereiding op een toekomstige studie of carrière in de kunst- en cultuursector. Veel leerlingen die kiezen voor dit profiel, hebben de ambitie om verder te studeren in richtingen zoals kunstgeschiedenis, culturele studies, architectuur, muziek, theater of design. Door te kiezen voor het kunst- en cultuurprofiel, leggen zij een stevige basis voor hun toekomstige academische en professionele ontwikkeling.

Het profiel biedt niet alleen vakinhoudelijke kennis, maar ook praktische vaardigheden die essentieel zijn in de kunst- en cultuurwereld. Denk bijvoorbeeld aan het ontwikkelen van een portfolio, het leren van verschillende artistieke technieken, en het verwerven van een kritische blik op kunstwerken. Deze vaardigheden zijn van groot belang voor leerlingen die een carrière in de creatieve industrie ambiëren.

Balans tussen Cognitieve en Creatieve Vakken

Sommige leerlingen kiezen voor het kunst- en cultuurprofiel omdat het hen een balans biedt tussen cognitieve en creatieve vakken. Dit profiel combineert traditionele vakken zoals geschiedenis en literatuur met kunstvakken, waardoor leerlingen zowel hun analytische als creatieve vaardigheden kunnen ontwikkelen. Voor veel leerlingen is deze balans aantrekkelijk, omdat het hen de mogelijkheid biedt om hun intellectuele interesses te combineren met hun creatieve passies.

Bovendien kan de combinatie van deze verschillende vakken leiden tot een veelzijdige opleiding die leerlingen voorbereidt op een breed scala aan toekomstige studies en carrières. Door zich zowel cognitief als creatief te ontwikkelen, vergroten leerlingen hun kansen op succes in verschillende academische en professionele velden.

Invloed van Omgeving en Cultuur

De omgeving waarin een leerling opgroeit, kan ook van invloed zijn op de keuze voor het kunst- en cultuurprofiel. Leerlingen die opgroeien in een omgeving waar kunst en cultuur een belangrijke rol spelen, bijvoorbeeld omdat hun ouders of verzorgers betrokken zijn bij de kunstsector, zijn vaak eerder geneigd om een profiel te kiezen dat in lijn ligt met deze achtergrond. Deze leerlingen zijn vaak al op jonge leeftijd in aanraking gekomen met kunst en cultuur, en hebben daardoor een sterke affiniteit ontwikkeld met deze vakgebieden.

Daarnaast kunnen scholen een grote invloed hebben op de profielkeuze van leerlingen. Scholen die een breed scala aan kunstzinnige activiteiten en faciliteiten aanbieden, zoals theaters, ateliers en muziekstudio’s, creëren een omgeving waarin kunst en cultuur hoog in het vaandel staan. Leerlingen op deze scholen voelen zich vaak gesteund in hun keuze voor een kunst- en cultuurprofiel en hebben toegang tot de middelen en begeleiding die nodig zijn om hun talenten verder te ontwikkelen.

Begeleiding en Voorlichting

Ten slotte speelt de begeleiding die leerlingen krijgen bij het kiezen van een profiel een cruciale rol. Scholen bieden vaak voorlichting en advies om leerlingen te helpen bij het maken van een weloverwogen keuze. Tijdens deze voorlichting wordt aandacht besteed aan de inhoud van de verschillende profielen, de mogelijkheden voor vervolgstudies, en de carrièremogelijkheden die elk profiel biedt.

Docenten en decanen spelen een belangrijke rol in dit proces, vooral wanneer zij in staat zijn om leerlingen te ondersteunen bij het ontdekken van hun talenten en interesses. Voor leerlingen die twijfelen over hun profielkeuze, kan gerichte begeleiding het verschil maken tussen het kiezen van een profiel dat goed bij hen past en het maken van een keuze waar zij later spijt van krijgen.

Conclusie: Een Weloverwogen Keuze

De keuze voor het kunst- en cultuurprofiel binnen het VWO wordt bepaald door een combinatie van persoonlijke passie, toekomstige ambities, en de wens om een gebalanceerde opleiding te volgen. Leerlingen die voor dit profiel kiezen, doen dit vaak vanuit een diepgewortelde interesse in kunst en cultuur en met het oog op een toekomstige studie of carrière in deze sector.

Het is belangrijk dat leerlingen de tijd nemen om na te denken over hun interesses en ambities, en dat ze de juiste begeleiding krijgen bij het maken van hun keuze. Door bewust te kiezen voor een profiel dat aansluit bij hun passies en toekomstplannen, kunnen leerlingen een stevige basis leggen voor hun verdere academische en professionele ontwikkeling.

Geraadpleegde bronnen 

• Allen, J., Bijlsma, I., Borghans, L., & Poulissen, D. (2016). Schoolkeuzemotieven van ouders en leerlingen in het voortgezet onderwijs (ROA—R-2016/5). Maastricht: ROA.
• Bus, A. & Roode, A. (z.j.). Schoolkeuzemotieven voor het voortgezet onderwijs. Een literatuurstudie. Rotterdam: Gemeente Rotterdam.
• Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2000). The" what" and" why" of goal pursuits: Human needs and the self-determination of behavior. Psychological inquiry, 11(4), 227-268.
• Dijks, M.A., Warrens, M.J., Korpershoek, H., Wichgers, I.J.M., & Bosker, R.J. (2019). Profielkeuze verklaard vanuit de Theory of Planned Behavior. Presentatie in: Warrens, M.J., Jonker, H., Dijks, M.A., & Wichgers, I.J.M., Profielkeuze in het voortgezet onderwijs. Symposium 209, Onderwijs Research Dagen (ORD) 2019, Heelen, 26-28 juni.
• Godschalk, M. (2012). Van het basisonderwijs naar de middelbare school (masterscriptie). Utrecht: Universiteit Utrecht, Bestuurs- en Organisatiewetenschap.
• Hartung, J., Perfeli, E. J., & Vondracek, F. W. (2005). Child vocational development: A review and reconsideration. Journal of Vocational Behavior, 66, 385-419.
• Inspectie van het Onderwijs (2018). De staat van het onderwijs 2016/2017. Technisch rapport sectorhoofdstuk voortgezet onderwijs. Den Haag: Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.
• Schäffer, L. (2018). Invloeden op het keuzegedrag van leerlingen op het technasium: Onderzocht op de RSG Slingerbos|Levant (scriptie). Enschede: Universiteit Twente, Science Education & Communication.
• SLO (2015). Kunst en cultuur. Vakspecifieke trendanalyse 2015. Enschede: SLO.
• SLO (2018). Kunst en cultuur. Meewerken aan het onderwijs van morgen. Enschede: SLO
• Tudjman, T., Lusse, M., Walraven, G., & Emans, B. (2019). Rapportage Schoolkeuze aan de Maas. Rotterdam: Kenniswerkplaats Rotterdams Talent.
• Van den Berg, N. (2013). Doorstroom tussen groen vmbo en mbo. Onderzoek naar relevante factoren en sturingsmogelijkheden: Onderzoek op basis van literatuuronderzoek, gesprekken met deskundigen en interviews bij scholen. Rotterdam: Stric Aluco - onderzoek & innovatie.
• Van Tuijl, C., Walma van der Molen, J., & Grol, M. (2014). Techniek? Niks voor mij! Vroege beroepsuitsluiting. Jeugd in School en Wereld, 98, 12-15.
• Sierens, E., & Vansteenkiste, M. (2009). Wanneer ‘meer minder betekent’: motivatieprofielen van leerlingen in kaart gebracht. Begeleid zelfstandig leren, 24, 17-36.
• VHTO (z.j.). Cijfers havo/vwo. Amsterdam: VHTO.