Ontwikkeling van persoonlijke competenties voor een succesvolle instroom in MBO-Niveau 2

Geplaatst op 13 juli 2024

In het beroepsonderwijs speelt niet alleen vakkennis een cruciale rol, maar zijn ook breed inzetbare persoonlijke competenties essentieel voor duurzame employability van studenten. Voor entreestudenten die willen doorstromen naar een opleiding op mbo-niveau 2, zijn vier basiscompetenties van bijzonder belang:

1. Zelfstandigheid

Zelfstandigheid is een fundamentele competentie die entreestudenten moeten ontwikkelen. Op mbo-niveau 2 wordt verwacht dat studenten in staat zijn om taken zelfstandig uit te voeren, zonder voortdurende supervisie. Dit vereist een vermogen om verantwoordelijkheid te nemen voor hun eigen leerproces en werkzaamheden binnen een beroepscontext.

2. Initiatief nemen en creativiteit

Het vermogen om initiatief te nemen en creatief te zijn, stelt studenten in staat om proactief problemen op te lossen en nieuwe ideeën te genereren. Op mbo-niveau 2 moeten studenten niet alleen in staat zijn om te handelen volgens vastgestelde procedures, maar ook om innovatieve oplossingen te bedenken binnen de gegeven kaders van hun beroep.

3. Aanpassingsvermogen

Aanpassingsvermogen is cruciaal in een snel veranderende arbeidsmarkt en beroepsomgeving. Entreestudenten moeten flexibel zijn en zich kunnen aanpassen aan nieuwe situaties, technologieën en werkmethoden. Dit omvat het vermogen om te gaan met veranderingen in taken, omgevingen en teamdynamiek binnen hun beroepspraktijk.

4. Nauwkeurigheid en zorgvuldigheid

Nauwkeurigheid en zorgvuldigheid zijn essentieel om kwaliteit te waarborgen in uitgevoerde taken. Op mbo-niveau 2 moeten studenten in staat zijn om met precisie te werken, fouten te voorkomen en werkzaamheden zorgvuldig uit te voeren. Dit geldt zowel voor praktische werkzaamheden als voor administratieve taken.

Belang van Breed Inzetbare Competenties

Naast deze specifieke competenties, zijn breed inzetbare vaardigheden cruciaal voor een succesvolle carrière in het beroepsonderwijs. Deze vaardigheden stellen studenten in staat om flexibel te zijn op de arbeidsmarkt en zich aan te passen aan verschillende werkgevers en beroepsomgevingen. Onderzoek benadrukt het belang van deze breed inzetbare competenties, zoals communicatie, samenwerking en probleemoplossend vermogen, die een aanvulling vormen op vakspecifieke kennis.

Ontwikkeling van Zelfsturing op MBO Niveau 1

Voor entreestudenten op mbo-niveau 1 is extra aandacht nodig voor de ontwikkeling van zelfsturing. Zelfsturing omvat het vermogen om zelfstandig te leren, te plannen en verantwoordelijkheid te nemen voor het eigen leerproces. Dit is essentieel om de overgang naar mbo-niveau 2 succesvol te maken. Onderzoek toont aan dat studenten met een hogere mate van ondernemendheid en zelfregulatie betere kansen hebben op de arbeidsmarkt en actiever zoeken naar werk.

Verschil tussen MBO Niveau 1 en Niveau 2

Het verschil tussen mbo-niveau 1 en niveau 2 ligt voornamelijk in de mate van zelfstandigheid en de cognitieve vaardigheden die vereist zijn. Op mbo-niveau 2 moeten studenten in staat zijn om zelfstandig informatie te verwerken, eenvoudige problemen op te lossen en hun eigen leerresultaten te evalueren en verbeteren. Deze competenties zijn van cruciaal belang om zich te ontwikkelen binnen het beroep en een basis te leggen voor verdere specialisatie of doorstroming naar hogere niveaus binnen het mbo.

Conclusie

Om succesvol te kunnen instromen in een opleiding op mbo-niveau 2, moeten entreestudenten niet alleen beschikken over vakspecifieke kennis, maar ook over een breed scala aan persoonlijke competenties. Zelfstandigheid, initiatief nemen en creativiteit, aanpassingsvermogen en nauwkeurigheid zijn essentieel voor hun ontwikkeling en succes in het beroepsonderwijs. Extra aandacht voor zelfsturing op mbo-niveau 1 is noodzakelijk om de zelfredzaamheid en employability van studenten te vergroten. Zo worden zij optimaal voorbereid op een dynamische arbeidsmarkt en kunnen zij hun carrièredoelen effectief nastreven.

Geraadpleegde bronnen 

• Baay, P.E., Buers, C.C.E. & Dumhs, L. (2015). School2Work: A longitudinal Study of the Transition from Vocational Education and Training to the Labour Market in the Netherlands. Utrecht: Utrecht University.
• Buisman, M., Van der Velden, R., Fouarge, D., Levels, M., Meng, C., Van der Meijden, A., Petit, R., Bol, T., Rözer, J., Van de Werfhorst, H., Groeneveld, M.J., Smulders, H. & Westerhuis, A. (2017). De toekomst van vakmanschap. Amsterdam: Kohnstamm Instituut.
• Christoffels, I. & Baay, P. (2016). De toekomst begint vandaag: 21^ste-eeuwse vaardigheden in het beroepsonderwijs. ’s-Hertogenbosch: ECBO.
• Forster, A.G., Bol, T. & Van de Werfhorst, H.G. (2016). Vocational Education and Employment over the Life Cycle. Sociological Science 3, p. 473-494.
• Groenenberg, R. (2017). Literatuurverkenning: Arbeidsmarktperspectief mbo niveau 2. Den Haag: Commissie Macrodoelmatigheid MBO.
• Kennisrotonde. (2021). Welke onderwijsvormen bevorderen zelfsturend leren onder entreestudenten? (KR. 1049) Den Haag: Kennisrotonde.
• Korpi, A., Räisänen, A., Goman, J., Hietala, R., Kiesi, J. & Räkköläinen, M. (2018). The competence-based approach steers vocational education and training in the right direction. Policy Brief 3/2018, p. 1-10. Helsinki: Prime Minister’s Office.
• Meng, C. & Sijbers, E. (2017). Arbeidsmarktrelevantie MBO Niveau 2. ROA-R-2017/1, p. 1-85.
• SBB. (2016). Instructie bij de ontwikkeling van kwalificatiedossiers mbo, keuzedelen en de verantwoordingsinformatie. Zoetermeer: SBB.
• Turkenburg, M. & Vogels, R. (2017). Beroep op het mbo: Betrokkenen over de responsiviteit van het middelbaar beroepsonderwijs. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau.