Project-based learning en de versterking van vakkennis

Geplaatst op 14 augustus 2024

Project-based learning (PBL) is een onderwijsmethode die steeds meer aandacht krijgt in het onderwijslandschap. Het draait om het leren door middel van het werken aan concrete projecten, waarbij studenten actief betrokken zijn bij het oplossen van reële problemen. Deze aanpak biedt niet alleen een dynamische leerervaring, maar kan ook een aanzienlijke invloed hebben op de versterking van vakkennis. Dit artikel verkent hoe project-based learning kan bijdragen aan een diepgaander begrip van vakinhoud en hoe het de ontwikkeling van kennis en vaardigheden bij studenten kan bevorderen.

Wat is Project-Based Learning?

Project-based learning is een onderwijsmethode waarbij studenten werken aan een project dat een probleem oplost of een vraag beantwoordt. In plaats van traditionele lesmethoden, waarbij kennis wordt overgedragen via lezingen en repetities, worden studenten uitgedaagd om door middel van onderzoek, samenwerking en creativiteit hun eigen antwoorden te vinden. Het project is vaak interdisciplinaire van aard en kan worden toegepast op verschillende vakgebieden, van wetenschap en techniek tot kunst en sociale wetenschappen.

Kenmerken van Project-Based Learning

1. Reële Problemen: Projecten zijn gebaseerd op echte vraagstukken of problemen die relevant zijn voor de studenten. Dit verhoogt de betrokkenheid en motivatie, omdat studenten zien hoe hun werk impact kan hebben in de echte wereld.

2. Actieve Leerrol: Studenten nemen een actieve rol aan in hun leerproces door onderzoek te doen, oplossingen te bedenken en hun bevindingen te presenteren. Dit bevordert zelfgestuurd leren en kritisch denken.

3. Samenwerking: PBL moedigt samenwerking aan, zowel binnen als buiten de klas. Studenten werken vaak in groepen, wat hen leert effectief te communiceren en samen te werken aan gemeenschappelijke doelen.

4. Creatieve Probleemoplossing: De methode stimuleert creativiteit en innovatie, omdat studenten worden aangemoedigd om originele en praktische oplossingen voor complexe problemen te vinden.

De Impact van Project-Based Learning op Vakkennis

Project-based learning heeft verschillende voordelen als het gaat om het vergroten van vakkennis. Hieronder worden enkele belangrijke manieren besproken waarop deze onderwijsmethode de kennis en vaardigheden van studenten kan versterken.

Verdieping van Kennis

1. Praktische Toepassing: Door theorie toe te passen op praktische projecten, krijgen studenten een dieper begrip van vakinhoud. Het werken met echte problemen vereist dat studenten hun kennis toepassen en aanpassen aan de specifieke context van het project. Dit versterkt hun begrip en helpt hen om de leerstof beter te integreren.

2. Kritisch Denken: PBL bevordert kritisch denken en probleemoplossende vaardigheden. Studenten worden aangemoedigd om vragen te stellen, alternatieve oplossingen te overwegen en hun eigen conclusies te trekken. Dit leidt tot een meer diepgaande verwerking van de vakinhoud.

3. Zelfgestuurd Leren: In een projectomgeving zijn studenten verantwoordelijk voor hun eigen leerproces. Ze moeten onderzoek doen, informatie verzamelen en analyseren. Dit bevordert zelfstandig leren en versterkt hun vermogen om vakkennis op eigen kracht te ontwikkelen en toe te passen.

Versterking van Vaardigheden

1. Onderzoeksvaardigheden: Studenten ontwikkelen onderzoeksvaardigheden door informatie te verzamelen, bronnen te evalueren en gegevens te analyseren. Deze vaardigheden zijn cruciaal voor het verdiepen van hun vakkennis en voor hun toekomstige academische en professionele carrière.

2. Communicatie en Presentatie: Tijdens een project moeten studenten hun bevindingen communiceren en presenteren. Dit bevordert niet alleen hun vermogen om informatie effectief over te brengen, maar ook hun presentatievaardigheden, die essentieel zijn voor het delen van kennis met anderen.

3. Samenwerking: Project-based learning moedigt samenwerking aan, wat studenten helpt om samen te werken met anderen, taken te verdelen en gezamenlijk naar oplossingen te zoeken. Dit versterkt hun interpersoonlijke vaardigheden en hun vermogen om in teamverband te werken.

Implementatie van Project-Based Learning in de Klas

Het implementeren van project-based learning in de klas vereist een zorgvuldige planning en voorbereiding. Hier zijn enkele richtlijnen om PBL effectief toe te passen en de voordelen voor vakkennis te maximaliseren:

1. Definieer Heldere Leerdoelen: Zorg ervoor dat de projecten duidelijke leerdoelen en -resultaten hebben. Dit helpt studenten te begrijpen wat ze moeten bereiken en hoe het project bijdraagt aan hun vakkennis.

2. Selecteer Relevante Projecten: Kies projecten die aansluiten bij de leerdoelen en de interesses van de studenten. Relevante en uitdagende projecten verhogen de betrokkenheid en motivatie van studenten.

3. Faciliteer en Ondersteun: Als docent speel je een belangrijke rol in het faciliteren van het project. Bied ondersteuning en begeleiding aan studenten, geef feedback en help hen bij het overwinnen van eventuele obstakels.

4. Bevorder Reflectie: Moedig studenten aan om na te denken over hun leerervaringen en de kennis die ze hebben opgedaan tijdens het project. Reflectie helpt hen om hun leerproces te evalueren en te begrijpen hoe de opgedane kennis hen verder helpt.

5. Integreer Evaluatie: Evalueer niet alleen het eindproduct van het project, maar ook het proces dat studenten hebben doorlopen. Dit kan helpen bij het beoordelen van hun diepgaand begrip van de vakinhoud en hun ontwikkeling van vaardigheden.

Voor- en Nadelen van Project-Based Learning

Hoewel project-based learning tal van voordelen biedt, zijn er ook enkele uitdagingen en nadelen waar rekening mee moet worden gehouden.

Voordelen

• Verhoogde Betrokkenheid: Studenten zijn vaak meer gemotiveerd en betrokken bij hun leerproces wanneer ze werken aan projecten die relevante en realistische problemen adresseren.
• Dieper Begrip: Het toepassen van kennis op echte problemen bevordert een dieper begrip van de vakinhoud en helpt studenten om de leerstof beter te integreren.
• Ontwikkeling van Vaardigheden: PBL bevordert belangrijke vaardigheden zoals kritisch denken, samenwerking en communicatie, die essentieel zijn voor succes in zowel academische als professionele omgevingen.

Nadelen

• Tijdsinvestering: Het opzetten en uitvoeren van projecten kan tijdrovend zijn voor zowel docenten als studenten. Dit kan een uitdaging vormen, vooral in drukke lesroosters.
• Variabiliteit in Resultaten: De uitkomsten van project-based learning kunnen variëren, afhankelijk van de inzet en vaardigheden van de studenten. Dit kan leiden tot inconsistenties in de verwachte leerresultaten.

Conclusie

Project-based learning biedt een krachtige benadering van onderwijs die kan bijdragen aan een diepgaander begrip van vakkennis. Door studenten te betrekken bij het oplossen van reële problemen en hen te stimuleren om actief te leren en samen te werken, kunnen ze niet alleen hun kennis verdiepen, maar ook belangrijke vaardigheden ontwikkelen die hen verder helpen in hun academische en professionele carrière. Hoewel er uitdagingen zijn bij de implementatie van PBL, kunnen de voordelen voor de versterking van vakkennis en de ontwikkeling van vaardigheden aanzienlijk zijn. Door een goed geplande en ondersteunende aanpak kan project-based learning een waardevolle aanvulling zijn op het onderwijs en een positieve impact hebben op de leerresultaten van studenten.

Geraadpleegde bronnen

Bas, G. (2011). Investigating the effects of project-based learning on students’ academic achievement and attitudes towards English lesson. The Online Journal Of New Horizons in Education, (4), 1-15. Verkrijgbaar via: http://www.tojned.net/journals/tojned/volumes/tojned-volume01-i04.pdf#page=8
Blumenfeld, P.C., Soloway, E., Marx, R.W., Krajcik, J.S., Guzdial, M., & Palinscar, A.(1991). Motivating Project-Based Learning: Sustaining the Doing, Supporting the Learning. Educational Psychologist, 26 (3&4), 369-398. Verkrijgbaar (tegen betaling) via: http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/00461520.1991.9653139
Chu, S. K. W., Tse, S. K., Loh, E.K.Y., & Chow, K. (2011). Collaborative inquiry project-based learning: effects on reading ability and interests. Library & Information Science Research, 33(3), 236-243. Verkrijgbaar (tegen betaling) via: http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0740818811000296
Dochy, F., Segers, M., Van den Bossche, P., & Gijbels, D. (2003). Effects of problem-based learning: a meta-analysis. Learning and Instruction, 13, 533-568. Verkrijgbaar (tegen betaling) via: http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0959475202000257
Dolmans, D. H. & Schmidt, H. G. (2006). What do we know about cognitive and motivational effects of small group tutorials in problem-based learning? Advances in Health Sciences Education, 11(4), 321-336. Verkrijgbaar (tegen betaling) via: https://link.springer.com/article/10.1007%2Fs10459-006-9012-8?LI=true
Ertmer, P. A., & Simons, K. D. (2005). Scaffolding teachers’ efforts to implement problem-based learning. International Journal of Learning, 12, 319–328. Verkrijgbaar via: http://ai2-s2-pdfs.s3.amazonaws.com/765d/c0a57dc7376d4eb9b9db726ccaf76d5a4a5a.pdf
Frank, M., & Barzilai, A. (2004). Integrating alternative assessment in a project-based learning course for pre-service science and technology teachers. Assessment & Evaluation in Higher Education, 29, 41–61. Verkrijgbaar (tegen betaling) via: http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/0260293042000160401
Gijbels, D., Dochy, F., Van den Bossche, P., & Segers, M. (2005). Effects of problem-based learning: A meta-analysis from the angle of assessment. Review of educational research, 75(1), 27-61. Verkrijgbaar (tegen betaling) via: http://journals.sagepub.com/doi/abs/10.3102/00346543075001027
Grant, M. M. (2002). Getting a grip on project-based learning: Theory, cases and recommendations. Meridian: A middle school computer technologies journal, 5(1), 83. Verkrijgbaar via: https://projects.ncsu.edu/project/meridian/win2002/514/project-based.pdf
Gültekin, M. (2005). The effect of project based learning on learning outcomes in the 5th Grade social studies course in primary education. Educational Sciences: Theory & Practice,5(2), 548-556.
Hattie, J. (2009). Visible learning: A synthesis of over 800 meta-analyses relating to achievement. London: Routledge.
Hernandez-Ramos, P., & De La Paz, S. (2009). Learning history in Middle School by Designing Multimedia in a Projectd-Based Learning Experience. Journal of Research on Technology in Education, 42(2), 151-173. Verkrijgbaar (tegen betaling) via: http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/15391523.2009.10782545
Hmelo-Silver, C. E. (2004). Problem-based learning: What and how do students learn? Educational Psychology Review, 16(3), 235-266. Verkrijgbaar (tegen betaling) via: https://link.springer.com/article/10.1023%2FB%3AEDPR.0000034022.16470.f3?LI=true
Kokotsaki, D., Menzies, V., & Wiggins, A. (2016). Project-based learning: A review of the literature. Improving Schools, 19(3), 267-277. Verkrijgbaar (tegen betaling) via: http://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/1365480216659733
Kolmos, A. & De Graaff, E. (2007). Process of Changing to PBL. In: De Graaff, E., & Kolmos, A., Management of Change. Implementation of Problem-Based and Project-Based Learning in Engineering. Rotterdam/Taipei: Sense Publishers. Verkrijgbaar via: https://www.sensepublishers.com/media/635-management-of-change.pdf#page=41
Mergendoller, J. R., & Thomas, J. W. (2005). Managing project based learning: Principles from the field. California: Buck Institute for Education. verkrijgbaar via: http://www.bie.org/images/uploads/general/f6d0b4a5d9e37c0e0317acb7942d27b0.pdf
Prince, M. J., & Felder, R. M. (2006). Inductive Teaching and Learning Methods: Definitions, Comparisons, and Research Bases. Journal of Engineering Education, 123-138. Verkrijgbaar (tegen betaling) via: http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/j.2168-9830.2006.tb00884.x/full
Schneider, R. M., Krajcik, J., Marx, R. W., & Soloway, El. (2002). Performance of students in project-based science classrooms on a national measure of science achievement. Journal of Research in Science Teaching, 39, 410–422. Verkrijgbaar (tegen betaling) via: http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/tea.10029/full
Segers, M., Dochy, F., & Cascallar, E. (2003). Optimizing new modes of assessment: In search of qualities and standards. Boston/Dordrecht: Kluwer Academic.
Sluijsmans, D., Joosten-ten Brinke, D., & Van der Vleuten, C. (2013). Toetsen met leerwaarde: een reviewstudie naar de effectieve kenmerken van formatief toetsen. Maastricht: Universiteit Maastricht. Verkrijgbaar via: https://www.nro.nl/wp-content/uploads/2014/05/PROO+Toetsen+met+leerwaarde+Dominique+Sluijsmans+ea.pdf
Thomas, J. W. (2000). A review of research on project-based learning. Verkrijgbaar via: http://www.ri.net/middletown/mef/linksresources/documents/researchreviewPBL_070226.pdf
Tongsakul, A., Jitgarun, K., & Chaokumnerd, W. (2011). Empowering students through projectd-based learning: Perceptions of instructors and students in vocational education institues in Thailan. Journal of College Teaching & Learning, 8(12), 19-34. Verkrijgbaar via: Empowering students through project-based learning: Perceptions of Instructors and students in vocational education institutes in Thailand.
Websites:
http://www.bie.org/about/what_pbl
http://www.teachthought.com/learning/project-based-learning/difference-between-doing-projects-and-project-based-learning
https://www.leraar24.nl/cooperatief-leren/
http://www.cooperatiefleren.nl/.

Meer weten?

• Dit artikel introduceert een kader voor project- en problem-based onderwijs (PPBL) en geeft een overzicht van zes programma's uit de praktijk wereldwijd: Brundiers, K., & Wiek, A. (2013). Do we teach what we preach? An international comparison of problem-and project-based learning courses in sustainability. Sustainability, 5(4), 1725-1746. Verkrijgbaar via: http://www.mdpi.com/2071-1050/5/4/1725/htm