Aanpak van rekenzwakte bij mbo-studenten: effectieve strategieën en remediëring

Geplaatst op 15 augustus 2024

Rekenzwakte vormt een significant probleem voor veel mbo-studenten, met name omdat rekenen een fundamentele vaardigheid is die essentieel is voor hun academische en beroepsmatige succes. De uitdagingen op het gebied van rekenen kunnen variëren van basisvaardigheden tot complexere wiskundige concepten. Dit artikel verkent de oorzaken van rekenzwakte bij mbo-studenten en biedt effectieve strategieën en remedies om deze problemen aan te pakken en studenten te helpen hun rekencapaciteiten te verbeteren.

Oorzaken van Rekenzwakte bij MBO-Studenten

Rekenzwakte bij mbo-studenten kan voortkomen uit een scala aan factoren. Het is cruciaal om deze oorzaken te begrijpen om gerichte interventies te ontwikkelen.

1. Onderwijsachtergrond

Veel mbo-studenten komen uit verschillende onderwijsachtergronden, waarbij sommige leerlingen mogelijk onvoldoende basiskennis hebben opgedaan in het voortgezet onderwijs. Gebrek aan aandacht voor rekenvaardigheden in het basisschoolonderwijs kan bijdragen aan zwakke rekenvaardigheden in het mbo.

• Opleidingsachterstand: Leerlingen met een beperkte achtergrond in rekenen kunnen moeite hebben om de vereiste wiskundige concepten in het mbo te begrijpen en toe te passen.

• Curriculumverschillen: Verschillen in curricula tussen basisscholen en mbo-instellingen kunnen leiden tot gaten in de kennisbasis van studenten.

2. Cognitieve en Emotionele Factoren

Rekenzwakte kan ook voortkomen uit cognitieve en emotionele factoren, zoals rekenangst en laag zelfvertrouwen.

• Rekenangst: Angst voor rekenen kan leiden tot vermijdingsgedrag en verminderde prestaties. Studenten kunnen angstig raken bij het oplossen van rekensommen, wat hun leerproces belemmert.

• Laag Zelfvertrouwen: Studenten met een laag zelfvertrouwen op het gebied van rekenen kunnen ontmoedigd raken en niet bereid zijn om uitdagingen aan te gaan, wat hun vooruitgang verder beperkt.

3. Onvoldoende Ondersteuning

Soms krijgen studenten niet de benodigde ondersteuning of feedback bij hun rekenopdrachten, wat hun vermogen om rekenproblemen effectief op te lossen belemmert.

• Gebrek aan Oefening: Onvoldoende oefening met rekenproblemen kan leiden tot beperkte vaardigheden en een oppervlakkig begrip van rekenconcepten.

• Onvoldoende Feedback: Zonder tijdige en gerichte feedback kunnen studenten niet begrijpen waar ze fouten maken en hoe ze deze kunnen corrigeren.

Strategieën en Remedies voor Rekenzwakte

Om rekenzwakte bij mbo-studenten aan te pakken, kunnen verschillende strategieën en remedieprogramma’s worden ingezet. Deze benaderingen zijn gericht op het versterken van de basisvaardigheden, het vergroten van het zelfvertrouwen en het bieden van gerichte ondersteuning.

1. Differentiatie van Onderwijs

Differentiatie in het onderwijs is een sleutelstrategie om tegemoet te komen aan de diverse behoeften van studenten met rekenzwakte. Door instructies en oefeningen aan te passen aan het niveau en de leerstijl van elke student, kan het leren effectiever worden.

• Aangepaste Lesplannen: Ontwikkel lesplannen die rekening houden met de verschillende niveaus van rekenvaardigheid onder studenten. Dit kan door het aanbieden van op maat gemaakte oefeningen en opdrachten die aansluiten bij hun huidige vaardigheidsniveau.

• Persoonlijke Begeleiding: Bied persoonlijke begeleiding aan studenten die extra hulp nodig hebben. Dit kan door middel van één-op-één sessies of kleine groepslessen die zich richten op specifieke rekenproblemen.

2. Gebruik van Technologie

Technologie kan een waardevol hulpmiddel zijn bij het versterken van rekenvaardigheden. Er zijn verschillende digitale middelen en apps die kunnen helpen bij het oefenen en begrijpen van wiskundige concepten.

• Rekenapps en Software: Maak gebruik van educatieve rekenapps en software die interactieve oefeningen en tutorials aanbieden. Deze tools kunnen studenten helpen om rekenvaardigheden op een speelse en visuele manier te ontwikkelen.

• Online Oefenplatformen: Gebruik online platformen die gepersonaliseerde oefenopdrachten en feedback bieden. Deze platformen kunnen studenten helpen om op hun eigen tempo te leren en specifieke rekenproblemen aan te pakken.

3. Oefeningen en Herhaling

Regelmatige oefening en herhaling zijn cruciaal voor het verbeteren van rekenvaardigheden. Het regelmatig herhalen van basisconcepten en het oefenen van problemen kan helpen bij het consolideren van kennis en vaardigheden.

• Gerichte Oefeningen: Ontwikkel oefeningen die gericht zijn op het versterken van zwakke punten. Dit kan door het aanbieden van extra opdrachten en quizzen die focussen op specifieke rekenvaardigheden.

• Herhalingssessies: Plan regelmatige herhalingssessies waarin studenten eerdere lesstof herzien en oefenen. Dit helpt om de kennis op te frissen en de rekenvaardigheden te verbeteren.

4. Aanpakken van Rekenangst

Het aanpakken van rekenangst is essentieel voor het verbeteren van de prestaties van studenten. Het creëren van een ondersteunende en positieve leeromgeving kan helpen om angst te verminderen en het zelfvertrouwen te vergroten.

• Positieve Feedback: Geef positieve feedback en erkenning voor de voortgang van studenten. Dit helpt om hun zelfvertrouwen te vergroten en moedigt hen aan om door te gaan met oefenen.

• Relaxatietechnieken: Leer studenten technieken voor stressbeheer, zoals ademhalingsoefeningen of mindfulness, om hen te helpen omgaan met rekenangst en spanning tijdens rekentoetsen.

5. Ondersteuning en Extra Hulp

Het aanbieden van extra ondersteuning en hulpbronnen kan studenten helpen om hun rekenvaardigheden te verbeteren en eventuele hiaten in hun kennis op te vullen.

• Remediërende Programma’s: Implementeer remediërende programma’s en workshops die specifiek gericht zijn op het verbeteren van rekenvaardigheden. Deze programma’s kunnen intensieve begeleiding en extra oefening bieden.

• Studiegroepen: Stimuleer deelname aan studiegroepen of samenwerkingsverbanden waarin studenten samen kunnen werken en elkaar kunnen ondersteunen bij het oefenen van rekenvaardigheden.

Evaluatie en Monitoring

Het regelmatig evalueren en monitoren van de voortgang van studenten is belangrijk om te bepalen of de ingezette strategieën effectief zijn en om eventuele aanpassingen te maken.

• Voortgangsrapportages: Gebruik voortgangsrapportages en assessments om te evalueren hoe goed studenten de rekenvaardigheden ontwikkelen. Dit helpt bij het identificeren van gebieden die extra aandacht nodig hebben.

• Feedbackcycli: Zorg voor regelmatige feedbackcycli waarin studenten hun voortgang kunnen bespreken en waar nodig aanvullende ondersteuning kunnen krijgen.

Conclusie

Rekenzwakte bij mbo-studenten kan een aanzienlijke invloed hebben op hun academische en beroepsmatige prestaties. Het begrijpen van de oorzaken van rekenproblemen en het implementeren van gerichte strategieën voor remedie zijn cruciaal voor het verbeteren van de rekenvaardigheden van studenten. Door differentiatie in onderwijs, gebruik van technologie, regelmatige oefening, aanpak van rekenangst, en het bieden van extra ondersteuning kunnen scholen een effectieve leeromgeving creëren die rekenzwakte aanpakt en studenten helpt om succesvol te zijn in hun studies en toekomstige loopbaan.

Het creëren van een ondersteunende en positieve leeromgeving, gecombineerd met effectieve onderwijsmethoden en hulpmiddelen, kan studenten helpen om hun rekenvaardigheden te versterken en te ontwikkelen, wat bijdraagt aan hun algehele academische en professionele succes.

Geraadpleegde bronnen

• Baker, S., Gersten, R., & Lee, D.S. (2002). A synthesis of empirical research on teachingmathematics to low-achieving students. Elementary School Journal, 103, 51- 73.
• Braams, T. (2000). Dyscalculie: een verzamelnaam voor uiteenlopende rekenstoornissen. Tijdschrift voor Remedial Teaching, 4,6-11. https://braams.nl/files/uploads/documenten/dyscalculie.pdf
• Butterworth, B. (1999). What counts: how every brain is hardwired for math. New York, NY: Free press.
• Capano, L., Minden, D., Chen, S.X., Schachar, R.J., & Ickowicz, A. (2008).  Mathematical learning disorder in school-age children with attentiondeficit hyperactivity disorder. Canadian Journal of Psychiatry, 53, 392-399.
• Chang, H., & Beilock, S. L. (2016). The math anxiety-math performance link and its relation to individual and environmental factors: a review of current behavioral and psychophysiological research. Current Opinion in Behavioral Sciences, 10, 33-38.
• CvTE (2016). Addendum ER bij syllabus rekenen 2F en 3F. Utrecht: College voor toetsen en examens.
• CvTE (2017). Rapportage referentieniveaus 2016-2017. Invoering ventrale toetsing en examinering referentieniveaus Nederlandse taal en rekenen en Engels mbo. Utrecht: College voor toetsen en examens.
• Dehaene, S., Molko, N., Cohen, L., & Wilson, A. (2004). Arithmetic and the brain. Current opinion in neurobilogy, 14, 218-224. doi 10.1016/j.conb.2004.03.008
• Desoete, A., Roeyers, H., & De Clercq, A. (2004). Children with mathematics learning disabilities in Belgium. Journal of Learning Disabilities, 37, 50-61.
• Desoete, A. & Van Vreckem, C.. (2012).Eenmaal dyscalculie, altijd dyscalculie? Nut en effectiviteit van behandelingen voor rekenstoornissen., Logopedie, bijlage bij logopedie, nov-dec 2012: 69-84
• Desoete, A., Ghesquière, P., De Smedt, B., Andries, C., Van den Broeck, W., & Ruijssenaars, A.J.J.M. (2010). Dyscalculie: een standpunt van onderzoekers in Vlaanderen en Nederland. In : Tijdschrift van de Vlaamse vereniging voor Logopedie en Foniatrie. 23, 4, p. 4 – 8.
• Dirks, E., Spyer, G., van Lieshout, E.C., & de Sonneville, L. (2008). Prevalence of combined reading and arithmetic disabilities. Journal of Learning Disabilities, 41(5), 460–4734
• Gersten, R., Chard, D.J., Jayanthi, M., Baker, S.K., Morphy, P., & Flojo, J. (2009). Mathematics Instruction for Students With Learning Disabilities: A Meta-Analysis of Instructional Components. Review of Educational Research, 79, 1202-1242.
• Hannover Research (2016). Best practices in at-risk secondary math instruction. http://gssaweb.org/wp-content/uploads/2016/06/Hanover-Research-Spotlight- Best- Practices-in-At-Risk-Secondary-Math-Instruction.pdf
• Jitendra, A. K., Lein, A. E., Im, S. H., Alghamdi, A. A., Hefte, S. B., & Mouanoutoua, J. (2018). Mathematical Interventions for Secondary Students With Learning Disabilities and Mathematics Difficulties: A Meta-Analysis. Exceptional Children, 84(2), 177-196. http://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0014402917737467
• Kroesbergen, E., Hanraets, G., Hoekstra, A., Jonker, V. & Wijers, M. (2015). Eindverslag praktijkgericht onderzoek. Differentiatie in de rekenles in het mbo. Utrecht, NOW- NRO. http://www.fisme.science.uu.nl/publicaties/literatuur/20151001_nro_ppo_dif_rek_ mbo_eindrapport.pdf
• Kroesbergen, E.H., & Van Luit, J.E.H. (2003). Mathematics Interventions for Children with Special Educational Needs: A Meta-Analysis. Remedial and Special Education, 24 , 97-114.
• Langberg, M., Van Zanten, M., & Boswinkel, N. (2014). Dyslexie en dyscalculie: een kwestie van aanpakken. Verkenning naar aanleiding van motie 17. Enschede: SLO. http://www.masterplandyscalculie.nl/docs/dyslexie-en-dyscalculie-een-kwestie- van- aanpakken.pdf
• Langedijk, J.C.D., & Molen, M.J. van der (2013). De diagnostiek van dyscalculie: Complex en niet eenduidig. Orthopedagogiek: Onderzoek en Praktijk, 52(2), 66-80.
• Leseman, P. (2004). Verdwalen langs gebaande paden - Een andere kijk op leermoeilijkheden. Utrecht: Universiteit Utrecht.
• Montague, M. (2008). Self-regulation strategies to improve mathematical problem solving for students with learning disabilities. Learning Disability Quarterly, 31, 37- 44.
• Miller, S.P., Butler, F.M., & Lee, K. (1998). Validated practices for teaching mathematics to students with learning disabilities: A review of literature. Focus on Exceptional Children, 31, 1-24.
• Ruijssenaars, A.J.J.M., Van Luit J.E.H. & Van Lieshout, E.C.D.M. (2004). Rekenproblemen en dyscalculie: Theorie, onderzoek, diagnostiek en behandeling. Rotterdam: Lemniscaat.
• Soares, N., Evans, T., & Patel, D. R. (2018). Specific learning disability in mathematics: a comprehensive review. Translational pediatrics, 7(1), 48.
• Suárez-Pellicioni, M., Núñez-Peña, M. I., & Colomé, À. (2016). Math anxiety: a review of its cognitive consequences, psychophysiological correlates, and brain bases. Cognitive, Affective, & Behavioral Neuroscience, 16(1), 3-22.https://link.springer.com/article/10.3758/s13415-015-0370-7
• Van Groenestijn, M., Borghouts, C. & Janssen, C. (2011). Protocol ernstige rekenwiskundeproblemen en dyscalculie. BAO SBO SO. Assen: Van GorcumVan Groenestijn, M., Van Dijken, G. & Janson, D. (2012a). Protocol Ernstige RekenWiskunde-problemen en Dyscalculie. MBO. Assen: Koninklijke Van Gorcum
• Van Groenestijn, M., Van Dijken, G. & Janson, D. (2012b). Protocol Ernstige RekenWiskunde-problemen en Dyscalculie. VO en VSO. Assen: Koninklijke Van Gorcum
• Van Luit, J.E.H. (2010). Dyscalculie, een stoornis die telt. Doetinchem: Graviant https://www.researchgate.net/publication/50205795_Dyscalculie_een_stoornis_die_telt_Een_bewerking_van_de_rede_uitgesproken_bij_de_aanvaarding_van_het_am bt_van_hoogleraar_%27Diagnostiek_en_behandeling_van_kinderen_met_dyscalcul ie%27
• Van Luit, J.E.H. & Ruijssenaars, A.J.J.M. (2004). Dyscalculie, zin en onzin. Panama- post, 23 (2), 3-8. http://www.cdbeta.uu.nl/publicaties/literatuur/6302.pdf
• Vernooij, K. (2009). Omgaan met verschillen nader bekeken. Wat werkt? Retrieved from: Onderwijsmaakjesamen.nl (25-10-2013).
• Zwart, D. P., Van Luit, J. E., Noroozi, O., & Goei, S. L. (2017). The effects of digital learning material on students’ mathematics learning in vocational education. Cogent Education, 4(1), 1313581. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/2331186X.2017.1313581