De impact van vakanties op het leerrendement

Geplaatst op 21 augustus 2024

Vakanties zijn een belangrijk onderdeel van het schooljaar, maar ze hebben vaak een dubbele impact: ze bieden broodnodige rust en herstel voor leerlingen en leraren, maar kunnen ook invloed hebben op het leerrendement. Het is belangrijk om te begrijpen hoe vakanties het leerproces beïnvloeden om ervoor te zorgen dat de voordelen van rust en ontspanning niet ten koste gaan van de leerprestaties. Dit artikel onderzoekt hoe vakanties het leerrendement beïnvloeden en biedt inzichten over hoe scholen en ouders hiermee om kunnen gaan.

De Invloed van Vakanties op Leerlingen

Vakanties zijn bedoeld om leerlingen de gelegenheid te geven zich te ontspannen en op te laden, wat cruciaal is voor hun welzijn en motivatie. Echter, de periode zonder school kan ook invloed hebben op hun academische voortgang.

1. Leerverlies door Vakanties

Een veelbesproken probleem is het zogenaamde "zomerverlies", een fenomeen waarbij leerlingen achteruitgaan in hun leerprestaties tijdens de lange zomervakantie. Onderzoek heeft aangetoond dat leerlingen na de zomervakantie gemiddeld een verlies van kennis en vaardigheden ervaren, vooral in vakken zoals rekenen en lezen.

• Cognitieve Achteruitgang: Tijdens vakanties, vooral de lange zomervakantie, kunnen leerlingen hun academische vaardigheden verleren. Dit komt doordat ze gedurende een lange periode geen gestructureerde leeractiviteiten hebben. Dit verlies is vaak groter voor leerlingen uit lagere sociaaleconomische milieus, die mogelijk minder toegang hebben tot educatieve activiteiten buiten school.

• Heropstart bij Terugkeer: Na een vakantie kan er tijd nodig zijn om de academische vaardigheden weer op peil te brengen. Leraren moeten vaak extra tijd besteden aan herhaling en opfrissen van kennis aan het begin van een nieuw schooljaar.

2. Voordelen van Vakanties

Aan de andere kant bieden vakanties belangrijke voordelen voor de mentale en emotionele gezondheid van leerlingen:

• Herstel en Stressvermindering: Vakanties geven leerlingen de kans om te ontspannen en stress te verminderen, wat essentieel is voor hun algehele welzijn. Dit kan op de lange termijn bijdragen aan een positieve leerhouding en betere prestaties.

• Creatieve Ontwikkeling: Buiten schooltijd kunnen leerlingen deelnemen aan diverse activiteiten die hun creativiteit en probleemoplossend vermogen stimuleren. Deze ervaringen kunnen indirect bijdragen aan hun academische ontwikkeling door nieuwe perspectieven en vaardigheden te ontwikkelen.

Strategieën om Leerverlies te Minimaliseren

Om de nadelige effecten van vakanties op het leerrendement te beperken, kunnen scholen en ouders verschillende strategieën overwegen:

1. Educatieve Activiteiten tijdens de Vakantie

• Zomerprogramma's en Lezen: Scholen kunnen zomerse leerprogramma's aanbieden die gericht zijn op het bevorderen van lezen en rekenen. Daarnaast kunnen ouders ervoor zorgen dat hun kinderen boeken lezen en educatieve activiteiten ondernemen om hun vaardigheden op peil te houden.

• Online Hulpbronnen: Er zijn tal van online hulpmiddelen en educatieve apps die leerlingen kunnen helpen om hun kennis tijdens de vakantie op peil te houden. Ouders kunnen deze middelen aanbevelen en gebruiken als een manier om de academische betrokkenheid te bevorderen.

2. Vakantieplanning en Structuur

• Structuur en Routine: Hoewel vakanties bedoeld zijn voor ontspanning, kan enige structuur in de dagen van leerlingen helpen om hun leervermogen te behouden. Het instellen van dagelijkse of wekelijkse lees- en oefentijd kan nuttig zijn.

• Educatieve Reisjes: Het plannen van educatieve uitstapjes of bezoeken aan musea kan een manier zijn om leerervaringen te integreren in vakantie-activiteiten, waardoor leerlingen hun kennis op een plezierige manier kunnen uitbreiden.

Het Belang van Balans

Het vinden van een balans tussen ontspanning en educatie is cruciaal om het leerrendement te optimaliseren zonder de voordelen van vakantie te ondermijnen.

1. Holistische Benadering

• Ondersteuning van Leerlingen: Scholen en ouders moeten samenwerken om een holistische benadering van leren te bevorderen. Dit houdt in dat er aandacht is voor zowel de academische als de emotionele en sociale behoeften van leerlingen.

• Aandacht voor Motivatie: Het is belangrijk om de motivatie van leerlingen te ondersteunen door hen aan te moedigen om gedurende de vakantie betrokken te blijven bij educatieve activiteiten zonder druk of stress te creëren.

2. Flexibele Vakantieplanning

• Aanpassing aan Behoeften: Elke leerling heeft unieke behoeften en voorkeuren. Flexibele vakantieplanning, waarbij ruimte is voor zowel ontspanning als educatie, kan helpen om een optimaal leerrendement te bereiken.

• Feedback en Evaluatie: Regelmatig evalueren van de effectiviteit van vakantieprogramma's en educatieve activiteiten kan helpen om verbeteringen aan te brengen en de aanpak aan te passen aan de behoeften van de leerlingen.

Conclusie

Vakanties bieden onmiskenbare voordelen voor de gezondheid en het welzijn van leerlingen, maar kunnen ook leiden tot leerverlies als gevolg van een onderbreking van gestructureerd onderwijs. Het is essentieel om een evenwichtige benadering te vinden die zowel de noodzaak van rust en ontspanning erkent als het belang van voortdurende academische betrokkenheid.

Door educatieve activiteiten te integreren tijdens vakanties, structuur en routine te handhaven, en een holistische benadering van leren te bevorderen, kunnen scholen en ouders samenwerken om de negatieve effecten van vakanties op het leerrendement te minimaliseren. Regelmatige evaluatie en aanpassing van strategieën zullen bijdragen aan een optimaal leerklimaat en zorgen voor een succesvolle terugkeer naar school na de vakantieperiode.

Geraadpleegde bronnen:

• Appelhof, P. (2009), Een oriëntatie naar verlengde onderwijstijd. Utrecht: Oberon. https://www.oberon.eu/data/upload/Portfolio/files/een-orientatie-naar-verlengde-onderwijstijd.pdf
• Cooper. H. (2003), Summer learning loss: the problem and some solutions. ERIC Digest. ERIC Clearinghouse on Elementary and Early Childhood Education.
• Cooper, H. N, B., Charlton, K., Lindsay, J. _Greathouse, S. (1996), The effects of summer vacation on achievement test scores: A narrative and meta-analytic review, in Review of Educational Research, 66 (3), 227-268.
• Cooper, H., Charlton, K., Valentine, J.C., Muhlenbruck, L. & Borman, G.D. (2000). Making the most of summer school: a meta-analytic and narrative review, in Monographs of the Society for Research in Child Development, 65 (1). 1-127.
• Luyten, H. Schildkamp, K,.& Verachtert, P. (2009). Vooruitgang in technisch lezen gedurende het schooljaar en de zomervakantie, in Pedagogische Studiën, 86, 196-213.
• Menard, J & Wilson, A.M. (2013), Summer Learning Loss among Elementary School Children with Reading Disabilities, in Exceptionality Education International, 23 (1), 72–85.
• McMillen, B.J. (2001). A Statewide Evaluation of Academic Achievement in Year-Round Schools, in The Journal of Educational Research, 95 (2), 67-74.
• McMullen, S. & Rouse, K.E. (2011). The impact of year-round schooling on academic achievement: evidence from mandatory school calendar conversions. Paper, Elon University. http://www.elon.edu/
• Paechter, M., Luttenberger, S. Macher, D., Berding, F., Papousek, I., Weiss, E.M. & Fink, A. (2015). The Effects of Nine-Week Summer Vacation: Losses in Mathematics and Gains in Reading, in Eurasia Journal of Mathematics, Science & Technology Education, 11 (6), 1339-1413. https://www.researchgate.net
• Sears, W.C. (2002), The Effects of Extended School Year on Students with Mild Disabilities and its Relationship to Regression Rate. Longwood University Theses, Dissertations & Honors Papers. Paper 158. http://digitalcommons.longwood.edu/etd
• Shaw, V.T. (1982). Retention of Selected Reading and Arithmetic Skills by Learning Disabled Pupils and Non-Disabled Pupils over Summer Vacation. Master's Thesis, California State College, Stanislaus. https://eric.ed.gov/?id=ED229960
• Skinner, R.R. (2014). Year-Round Schools: In Brief. Washinton DC: Congressional Research Service, https://fas.org/sgp/crs/misc/R43588.pdf
• Vegt, A.L. van der, Appelhof, P. Hulsen, M., Eck, E. van, Pater, C. 2015. Tijd voor flexibiliteit. Beknopte overall-rapportage. Onderzoek in opdracht van de Onderwijsraad. Utrecht/Amsterdam: Oberon/Kohnstamm Instituut https://www.onderwijsraad.nl/