Effectieve differentiatie in het engels voor brugklassen: een praktische benadering

Geplaatst op 17 augustus 2024

Het differentiëren van onderwijs in de brugklas is cruciaal, vooral in het vak Engels waar leerlingen met uiteenlopende vaardigheden en achtergronden samenkomen. Door differentiatie kunnen docenten inspelen op de individuele behoeften van leerlingen, wat hen helpt om zich zowel academisch als persoonlijk te ontwikkelen. In dit artikel bespreken we enkele effectieve manieren om differentiatie toe te passen in het Engels voor brugklassen, zodat alle leerlingen optimaal kunnen profiteren van de lessen.

Het Belang van Differentiatie

Differentiatie is een essentieel onderdeel van modern onderwijs, vooral in gemengde groepen zoals brugklassen. Het houdt in dat de leerstof, de lesmethoden, en de instructie worden aangepast aan de verschillende leerbehoeften, interesses en niveaus van de leerlingen. Dit voorkomt dat sommige leerlingen zich vervelen omdat ze de stof al beheersen, terwijl anderen worstelen omdat het te moeilijk voor hen is. Differentiatie in Engels helpt leerlingen niet alleen bij het leren van de taal, maar ook bij het ontwikkelen van zelfvertrouwen en motivatie.

Manieren om te Differentiëren in de Engels Lessen

1. Differentiëren op Niveau: In een brugklas kunnen de niveaus van Engels sterk variëren. Sommige leerlingen hebben al een goede basis in Engels, terwijl anderen misschien nog maar net beginnen. Differentiëren op niveau kan gedaan worden door het aanbieden van verschillende versies van dezelfde taak. Bijvoorbeeld, leerlingen kunnen teksten lezen die variëren in moeilijkheidsgraad of ze kunnen opdrachten krijgen die passen bij hun niveau. Sterkere leerlingen kunnen uitdagendere teksten lezen en complexere opdrachten uitvoeren, terwijl leerlingen die meer hulp nodig hebben, kunnen werken aan basisvaardigheden.

2. Differentiëren op Interesse: Een andere manier om differentiatie toe te passen, is door in te spelen op de interesses van de leerlingen. Dit kan door keuzevrijheid te bieden in de onderwerpen waarover ze lezen, schrijven of spreken. Als leerlingen geïnteresseerd zijn in een bepaald onderwerp, zullen ze meer gemotiveerd zijn om Engels te leren en zich in de stof te verdiepen. Docenten kunnen bijvoorbeeld verschillende leesteksten aanbieden over uiteenlopende onderwerpen, waarbij leerlingen zelf kunnen kiezen wat hen het meest aanspreekt.

3. Differentiëren op Leerstijl: Leerlingen leren op verschillende manieren. Sommige zijn visueel ingesteld, anderen auditief, terwijl weer anderen vooral kinesthetisch leren. Door differentiatie op leerstijl kunnen docenten ervoor zorgen dat elke leerling op een manier leert die het beste bij hem of haar past. Dit kan betekenen dat er naast tekst ook gebruik wordt gemaakt van video's, geluidsfragmenten of hands-on activiteiten. Bijvoorbeeld, visuele leerlingen kunnen leren door middel van afbeeldingen of diagrammen, terwijl auditieve leerlingen baat hebben bij het beluisteren van podcasts of gesprekken in het Engels.

4. Differentiëren in Tempo: Het tempo waarop leerlingen leren, verschilt per individu. Differentiatie in tempo betekent dat sommige leerlingen extra tijd krijgen om opdrachten af te ronden, terwijl anderen sneller door de stof kunnen gaan. Dit kan worden bereikt door leerlingen te laten werken in hun eigen tempo of door extra uitdagingen aan te bieden aan snelle leerlingen, zodat ze verder kunnen gaan met extra materiaal of verdiepend werk wanneer ze klaar zijn met de basisopdrachten.

5. Differentiëren in Ondersteuning: Leerlingen hebben verschillende mate van ondersteuning nodig. Sommigen kunnen zelfstandig werken, terwijl anderen extra begeleiding nodig hebben. Differentiatie in ondersteuning kan betekenen dat docenten enkele leerlingen meer persoonlijke aandacht geven, bijvoorbeeld door middel van één-op-één instructie of kleine groepjes, terwijl andere leerlingen zelfstandig werken aan opdrachten. Ook kunnen hulpmiddelen zoals woordenboeken of vertaalsites worden ingezet voor leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben.

De Rol van Evaluatie bij Differentiatie

Evaluatie speelt een cruciale rol in het proces van differentiatie. Door middel van regelmatige evaluaties kunnen docenten de voortgang van hun leerlingen bijhouden en vaststellen of de gedifferentieerde aanpak effect heeft. Dit kan zowel door middel van formatieve als summatieve evaluaties. Formatieve evaluaties, zoals observaties en feedbackmomenten, geven inzicht in de voortgang van leerlingen tijdens het leerproces. Summatieve evaluaties, zoals toetsen en examens, geven aan of de leerlingen de leerdoelen hebben behaald.

Het is belangrijk dat evaluaties zelf ook gedifferentieerd worden. Dit kan betekenen dat toetsen aangepast worden aan het niveau van de leerling, of dat verschillende manieren van evalueren worden gebruikt, zoals mondelinge presentaties, schriftelijke opdrachten, of praktische taken.

De Uitdagingen van Differentiatie

Hoewel differentiatie veel voordelen biedt, zijn er ook uitdagingen verbonden aan het implementeren van deze aanpak. Een van de grootste uitdagingen is de tijd en de moeite die het kost om lessen en materialen te ontwikkelen die geschikt zijn voor verschillende niveaus, interesses, en leerstijlen. Bovendien kan het moeilijk zijn om de juiste balans te vinden tussen het uitdagen van snelle leerlingen en het bieden van voldoende ondersteuning aan leerlingen die meer tijd en hulp nodig hebben.

Een andere uitdaging is de praktische uitvoerbaarheid in de klas. Het kan lastig zijn om verschillende groepen leerlingen effectief te begeleiden zonder dat de ene groep achterblijft of dat er chaos ontstaat in de klas. Goede planning, organisatie en klasmanagement zijn daarom essentieel voor succesvolle differentiatie.

Conclusie

Differentiatie in de Engelse les is een krachtige manier om in te spelen op de diverse leerbehoeften van leerlingen in de brugklas. Door aandacht te besteden aan de verschillende niveaus, interesses, leerstijlen en het tempo van leerlingen, kunnen docenten ervoor zorgen dat elke leerling zich op zijn of haar eigen manier kan ontwikkelen en groeien. Hoewel het implementeren van differentiatie uitdagingen met zich meebrengt, wegen de voordelen op tegen de inspanningen, omdat het uiteindelijk leidt tot meer gemotiveerde, zelfverzekerde en succesvolle leerlingen. Differentiatie is daarom een waardevolle investering in het onderwijs en in de toekomst van elke leerling.

Bronnen

• Amsing, M. Mathijssen, m.m.v. Boer, E. de, Sontag, L. (2013). Omgaan met verschillen in het voortgezet onderwijs. Onderzoek naar de toepassing van differentiatie van instructie in de reguliere lespraktijk van docenten. ’s-Hertogenbosch: KPC-groep.
• Blaz, D. (2016) Differentiated Instruction: A Guide for World Language Teachers. New York: Routledge.
• Blom, P, Dammers, T., Kamphuis, J., Keene, J. (2013) Motiveren door differentiëren: Een onderzoek of differentiatie effect heeft op de leerervaring van brugklasleerlingen met een voorsprong binnen de vakken Muziek en Engels
• De Kraay, T. (2016). Differentiation to improve the articulation between levels: In the teaching of English in primary and secondary education in the Netherlands. Groningen: Rijksuniversiteit Groningen. http://www.rug.nl/news-and-events/events/phd-ceremonies/?hfId=119984
• Deunk, M.I., Doolaard, S., Smale-Jacobse, A, E., Bosker, R.J. (2015). Differentiation within and across classrooms: A systematic review of studies into the cognitive effects of diferentiation practices. Groningen: Gion. https://www.nro.nl/wp-content/uploads/2015/03/Roel-Bosker-Effectief-omgaan-met-verschillen-in-het-onderwijs-review.pdf
• Doorbraakproject Onderwijs & ICT (2016) Overzicht resultaten. Zoetermeer: Doorbraakproject Onderwijs & ICT. https://www.doorbraakonderwijsenict.nl/wp-content/uploads/2016/11/Publicatie-resultaten.pdf
• Faber, J.M, Visscher, A.J. (Januari, 2016). De effecten van Snappet. Effecten van een adaptief onderwijsplaform op leerresultaten en motivatie van leerlingen. Enschede: Universiteit Twente. https://www.kennisnet.nl/fileadmin/kennisnet/leren_ict/leren_op_maat/bijlagen/De_effecten_van_Snappet_Universiteit_Twente.pdf
• Graaff, R, de (2015). Vroeg of laat Engels in het basisonderwijs. Wat levert het op? Levende Talen Tijdschrift, vol. 16, (2) pp. 3-15).
• Reese, S. (2011) The Language Educator, august 2011, pp. 40-46.
• SLO. (2011). Engels in het basisonderwijs. Vakdossier. Enschede: SLO.
• Kennisrotonde (2016a). Leren leerlingen in de onderbouw van het voortgezet onderwijs beter volgens convergente of divergente differentiatie? (KR.043). Den Haag: Kennisrotonde. https://www.nro.nl/kennisrotondevragenopeenrij/beter-leren-volgens-convergente-of-divergente-differentiatie/
• Kennisrotonde (2016b). Hebben klassen met meer dan dertig leerlingen een negatieve invloed op de ontwikkeling van kinderen, met name kleuters? En zijn er afspraken over het maximum aantal leerlingen? (KR.057). Den Haag: Kennisrotonde. https://www.nro.nl/kennisrotondevragenopeenrij/invloed-klassengrootte-op-ontwikkeling-van-kinderen/
• Kennisrotonde (2017). Wat is bekend over de relaties tussen groepsgrootte, werkbeleving van docenten en effecten bij studenten in het mbo? (KR.116). Den Haag: Kennisrotonde. https://www.nro.nl/kennisrotondevragenopeenrij/effect-groepsgrootte-mbo/
• Klunder, R. (2008). Aansluiting Engels basisonderwijs-voortgezet onderwijs. Enschede: Universiteit Twente; Faculteit: Behavioral Management and Social Science.
• Slavin (1997), Educational Psychology. Theory and Practice. Boston: Allyn and Bacon.
• Theisen, T. (2002) Differentiated Instruction in the Foreign Language Classroom: Meeting the Diverse Needs of All Learners, LOTE CED Communiqué, Issue 6.
• Thijs, A.,Trimbis,B., Tuin, D., Bode, M., Graaff, R., de.( 2011). Engels in het basisonderwijs. Vakdossier. Enschede: Slo. http://www.slo.nl/organisatie/recentepublicaties/engelsvakdos/
• Tomlinson, C. (1999) The differentiated classroom: Responding to the needs of all learners. Alexandria, Virginia: Association for Supervision and Curriculum Development. http://www.ascd.org/ASCD/pdf/siteASCD/publications/books/differentiated-classroom2nd-sample-chapters.pdf
• Vernooy, K. (2009). Omgaan met verschillen nader bekeken. Wat werkt? Onderwijs Maak Je Samen, 17 september 2009. https://www.onderwijsmaakjesamen.nl/actueel/omgaan-met-verschillen-nader-bekeken-wat-werkt/
• Ward, Beatrice (1987). Instructional Grouping in the Classroom. School Improvement Research Series. NW Regional Educational Laboratory.

Meer weten

Over verschillende vormen van differentiatie in het voortgezet onderwijs:
https://www.nro.nl/kennisrotondevragenopeenrij/beter-leren-volgens-convergente-of-divergente-differentiatie/
Differentiatie binnen klassenverband: Wat werkt?
https://www.onderwijsmaakjesamen.nl/actueel/omgaan-met-verschillen-nader-bekeken-wat-werkt/
https://wij-leren.nl/differentiatie-adaptief-onderwijs.php
Over differentiëren met digitale leermiddelen:
https://wij-leren.nl/differentieren-digitale-leermiddelen.php

¹ School voor vmbo, havo en vwo, met vestigingen in Gelderland en Utrecht.