De invloed van klasinrichting op leerprestaties

Geplaatst op 21 augustus 2024

De inrichting van een klaslokaal speelt een belangrijke rol in de leeromgeving en kan aanzienlijke invloed hebben op de prestaties van leerlingen. Het creëren van een effectieve leeromgeving vereist meer dan alleen het plaatsen van bureaus en stoelen. Factoren zoals de opstelling van meubels, de toegang tot technologie, en de esthetiek van het lokaal kunnen allemaal bijdragen aan de algehele leerervaring. Dit artikel onderzoekt hoe klaslokaalindeling de leerprestaties kan beïnvloeden en biedt inzichten in hoe een optimale leeromgeving kan worden gecreëerd.

De Rol van Klasinrichting in de Leeromgeving

Klasinrichting omvat alle aspecten van de fysieke ruimte van een lokaal, van de indeling van meubels tot de kleur en verlichting. Elk van deze elementen kan een impact hebben op hoe leerlingen leren en presteren. Belangrijke overwegingen bij het inrichten van een klaslokaal zijn:

• Meubelopstelling: De manier waarop bureaus, stoelen en andere meubels zijn geplaatst, kan de interactie tussen leerlingen en leraren beïnvloeden.
• Ruimte en Bewegingsvrijheid: De hoeveelheid ruimte en de mogelijkheid om te bewegen binnen het lokaal kunnen van invloed zijn op de concentratie en betrokkenheid van leerlingen.
• Visuele en Auditieve Stimuli: Kleuren, verlichting, en geluidsniveaus dragen bij aan de algehele leerervaring en kunnen zowel positief als negatief zijn voor de leerprestaties.

Invloeden van Klasinrichting op Leerprestaties

1. Meubelopstelling en Leerinteractie

De opstelling van meubels kan de dynamiek van de leeromgeving aanzienlijk beïnvloeden:

• Groepswerk en Samenwerking: Een flexibele opstelling met tafels in groepen kan samenwerking en groepswerk bevorderen. Dit maakt het mogelijk voor leerlingen om gemakkelijk met elkaar te overleggen en gezamenlijke taken uit te voeren.
• Individuele Focus: Een traditionele opstelling met rijen kan helpen om afleidingen te minimaliseren en de focus van leerlingen op de leraar te versterken. Dit kan vooral nuttig zijn bij lessen die veel uitleg vereisen.

2. Ruimte en Bewegingsvrijheid

De hoeveelheid beschikbare ruimte en de mogelijkheid voor beweging hebben invloed op de leerervaring:

• Comfort en Concentratie: Een te krappe ruimte kan leiden tot ongemak en afleiding, wat de concentratie en leerprestaties kan verminderen. Ruimte voor beweging, zoals zones voor groepswerk of zelfstandig werk, kan helpen om leerlingen comfortabel te houden en hen te stimuleren om actief deel te nemen.
• Flexibiliteit: Ruimte voor flexibiliteit in de opstelling van meubels maakt het mogelijk om de klas te organiseren op basis van de activiteit en de behoeften van de leerlingen, wat de effectiviteit van verschillende onderwijsmethoden kan vergroten.

3. Visuele en Auditieve Stimuli

De esthetiek van een klaslokaal, inclusief kleur, verlichting, en geluidsniveaus, speelt een rol in het leerproces:

• Kleur en Verlichting: Onderzoek toont aan dat kleuren zoals blauw en groen kunnen bijdragen aan een kalmerende en geconcentreerde leeromgeving, terwijl felle kleuren zoals rood afleidend kunnen zijn. Goede verlichting is cruciaal om vermoeidheid van de ogen te verminderen en een productieve leeromgeving te ondersteunen.
• Geluidsniveaus: Een geluidsarme omgeving is essentieel voor effectieve communicatie en concentratie. Ongewenste achtergrondgeluiden kunnen de aandacht van leerlingen afleiden en hun vermogen om informatie op te nemen verminderen.

Ontwerpen van een Effectieve Leeromgeving

Om een klaslokaal in te richten voor optimale leerprestaties, kunnen de volgende richtlijnen worden gevolgd:

1. Creëer Flexibele Ruimtes

Flexibiliteit in de klasopstelling maakt het mogelijk om de ruimte aan te passen aan verschillende onderwijsmethoden en leeractiviteiten:

• Modulaire Meubels: Gebruik meubels die eenvoudig kunnen worden verplaatst en herschikt om verschillende opstellingen te creëren voor groepswerk, individueel werk, of plenaire sessies.
• Zones: Creëer verschillende zones binnen het lokaal, zoals een rustige zone voor zelfstandig werk en een actieve zone voor groepsdiscussies en projecten.

2. Verbeter Visuele en Auditieve Elementen

Zorg voor een aangename en functionele visuele en auditieve omgeving:

• Kleurgebruik: Kies kleuren die een rustige en stimulerende leeromgeving bevorderen. Zorg voor een balans tussen kleuren die concentratie bevorderen en kleuren die een stimulerende sfeer creëren.
• Verlichting: Zorg voor voldoende en gelijkmatige verlichting om vermoeidheid van de ogen te voorkomen en een comfortabele leeromgeving te waarborgen. Overweeg zowel natuurlijk licht als kunstlicht voor een optimale verlichting.

3. Foster Technologische Integratie

Integratie van technologie kan de leerervaring verbeteren en ondersteunen:

• Toegang tot Technologie: Zorg voor voldoende toegang tot technologie zoals computers, tablets, en interactieve whiteboards. Dit stelt leerlingen in staat om technologie effectief te gebruiken als onderdeel van hun leerproces.
• Technologische Hulpmiddelen: Gebruik technologie om de leeromgeving te verrijken, zoals educatieve software en apps die aansluiten bij de leerdoelen.

Evaluatie en Aanpassing van Klasinrichting

Het is belangrijk om de effectiviteit van de klasinrichting regelmatig te evalueren en aan te passen op basis van de behoeften van de leerlingen:

• Feedback Verzamelen: Verzamel feedback van leerlingen en leraren over de functionaliteit en het comfort van de klasinrichting. Dit kan waardevolle inzichten bieden in hoe de ruimte kan worden verbeterd.
• Regelmatige Evaluaties: Voer regelmatig evaluaties uit om te beoordelen of de klaslokaalindeling nog steeds voldoet aan de behoeften van de leerlingen en of er aanpassingen nodig zijn.

Voorbeelden van Succesvolle Klasinrichtingen

Enkele scholen hebben succesvolle klaslokaalindelingen geïmplementeerd die de leerprestaties hebben verbeterd:

• Projectruimten: Scholen die speciale projectruimten hebben ingericht voor groepswerk en samenwerking hebben vaak een verhoogde betrokkenheid en betere leerresultaten gezien.
• Flexibele Meubels: Onderwijsinstellingen die modulaire en flexibele meubels hebben gebruikt, hebben gerapporteerd dat leerlingen actiever deelnemen aan het leerproces en dat de ruimte efficiënter wordt benut.

Conclusie

De inrichting van een klaslokaal heeft een aanzienlijke invloed op de leerprestaties van leerlingen. Door aandacht te besteden aan de meubelopstelling, de ruimte en bewegingsvrijheid, en visuele en auditieve stimuli, kunnen scholen een leeromgeving creëren die de concentratie, betrokkenheid en uiteindelijk de prestaties van leerlingen bevordert.

Een doordachte aanpak bij het inrichten van klaslokalen, gecombineerd met regelmatige evaluatie en aanpassing, kan bijdragen aan een effectievere leeromgeving. Het doel is om een ruimte te creëren die zowel comfortabel als stimulerend is, en die de diverse behoeften van leerlingen ondersteunt en hun leerervaring verrijkt.

Geraadpleegde bronnen

• Addison, N., Burgess, L., Steers, J., Trowell, J. (2010). Understanding Art Education: Engaging reflexively with practice. London: Routledge.
• Barrett, P., Zhang, Y., Davies, F., Barrett, L. Clever Classrooms. Summary report of the HEAD Project. University of Salfort. https://www.salford.ac.uk/cleverclassrooms/1503-Salford-Uni-Report-DIGITAL.pdf
• Bancroft, S., Fawcett, M., Hay, P. (2008). Researching children researching the world: 5x5x5 = creativity. Stoke on Trent: Trenham Books.
• Best, J. R. (2010). Effects of physical activity on children’s executive function: Contributions of experimental research on aerobic exercise. Developmental Review, 30(4), 331-351. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3147174/
• Collard, D.C.M., Boutkan, S., Grimberg, L., Lucassen, J.M.H., & Breedveld, K. (2014). Effecten van sport en bewegen op de basisschool : voorstudie naar de relatie tussen sport en bewegen op school en schoolprestaties. Utrecht: Mulier Instituut. https://www.kennisbanksportenbewegen.nl/?file=3678&m=1422883370&action=file.download (geraadpleegd op 27 januari 2016).

• Davies, D. (2011). Teaching science creatively. London: Routledge.
• Davies, D., Jindal-Snape, D., Collier, C., Digby, R., Hay, P., Howe, A. (2013). Creative learning environment in education – A systematic literature review. Thinking Skills and Creativity, Vol. 8: p. 80-91. http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S187118711200051X

• Donnelly, J. E., Greene, J. L., Gibson, C. A., Smith, B. K., Washburn, R. A., Sullivan, D. K., & Williams, S. L. (2009). Physical Activity Across the Curriculum (PAAC): a randomized controlled trial to promote physical activity and diminish overweight and obesity in elementary school children. Preventive medicine, 49(4), 336-341.   http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2766439/
• De Greeff, J. W., Hartman, E., Mullender-Wijnsma, M. J., Bosker, R. J., Doolaard, S., & Visscher, C. (verstuurd). Effect of physically active academic lessons on body mass index and physical fitness in primary school children: A randomized controlled trial, 86 (5), 346-352.
• Gandini, L., Hill, L, Cadwell, L., Schwall, C.; (2005). In the spirit of the studio: Learning from the Atelier of Reggio Emilia. New York: Teachers’ College Press.
• Hannaford, C. (2005) Smart Moves: Why Learning Is Not All in Your Head. Salt Lake City: Great River Books.
• Mahar, M. T., Murphy, S. K., Rowe, D. A., Golden, J., Shields, A. T., & Raedeke, T. D. (2006). Effects of a classroom-based program on physical activity and on-task behavior. Medicine and science in sports and exercise, 38(12), 2086.
• http://journals.lww.com/acsmmsse/Fulltext/2006/12000/Effects_of_a_Classroom_Based_Program_on_Physical.7.aspx
• Mullender-Wijnsma, M. J., Hartman, E., de Greeff, J. W., Bosker, R. J., Doolaard, S., & Visscher, C. (2015). Improving Academic Performance of School-Age Children by Physical Activity in the Classroom: 1-Year Program Evaluation. Journal of School Health, 85(6), 365- 371. https://www.researchgate.net/profile/Esther_Hartman2/publication/275053645_Improving_Academic_Performance_of_School-Age_Children_by_Physical_Activity_in_the_Classroom_1-
• Year_Program_Evaluation/links/55dffd5708aede0b572bb239.pdf
• Mullender-Wijnsma, M. J., Hartman, E., de Greeff, J. W., Bosker, R. J., Doolaard, S., & Visscher, C. (2015). Moderate-to-vigorous physically active academic lessons and academic engagement in children with and without a social disadvantage: a within subject experimental design. BMC public health, 15(1), 404. http://bmcpublichealth.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12889-015-1745-y
• Mullender-Wijnsma, M. J., Hartman, E., de Greeff, J. W., Doolaard, S., Bosker, R. J., & Visscher, C.(verstuurd). Physically active math and language lessons improve academic achievement: A cluster RCT.
• Wulsin, L.R. (2013). Classroom Design, Literature review. Princeton, New Jersey: Princeton University.