Luisterbegrip verbeteren door Droedelen

Geplaatst op 11 juli 2024

Droedelen is een fenomeen dat bij volwassenen positieve effecten heeft op luisterbegrip, maar wat zijn de gevolgen ervan voor basisschoolleerlingen in groep 5?

Inleiding

Droedelen, het schetsmatig tekenen of krabbelen tijdens het luisteren naar verhalen, heeft onder (jong)volwassenen bewezen positieve effecten op luisterbegrip, het onthouden van informatie en het monitoren van gesproken inhoud. Deze praktijk houdt de aandacht vast en voorkomt dat de geest afdwaalt naar irrelevante gedachten tijdens informatieverwerking. Echter, de vraag blijft onbeantwoord of droedelen vergelijkbare voordelen biedt voor basisschoolleerlingen, specifiek in groep 5. Dit artikel onderzoekt de mogelijke effecten van droedelen tijdens het voorlezen op de luistervaardigheid van leerlingen in deze leeftijdsgroep.

Luistervaardigheid en Luisterbegrip

Luistervaardigheid omvat het vermogen om gesproken informatie te ontvangen, te begrijpen en er adequaat op te reageren. Voor basisschoolleerlingen is luisterbegrip essentieel, waarbij zij informatie moeten kunnen verwerken en integreren in hun mentale modellen. Dit is cruciaal voor hun academische ontwikkeling en het vermogen om te leren.

Droedelen: Definitie en Potentiële Effecten

Droedelen tijdens het luisteren naar verhalen is een vorm van spontaan tekenen zonder duidelijk doel, vaak uitgevoerd wanneer de gedachten van een persoon afdwalen. Bij volwassenen is aangetoond dat droedelen de focus op de gesproken inhoud versterkt, wat resulteert in betere informatieverwerking en herinnering.

Onderzoek bij (Jong)volwassenen

Verschillende studies tonen aan dat droedelen een positief effect heeft op luisterbegrip en het onthouden van informatie bij (jong)volwassenen. Bijvoorbeeld, Dela Cruz en Ramos (2019) ontdekten dat studenten die mochten droedelen tijdens colleges beter scoorden op luisterbegriptests dan studenten die alleen luisterden. Dit suggereert dat droedelen helpt bij het behouden van aandacht en het actief verwerken van gesproken informatie.

Toepassing op Basisschoolleerlingen

De vraag rijst of deze voordelen ook gelden voor basisschoolleerlingen, met name in groep 5. Op deze leeftijd zijn kinderen nog volop bezig met het ontwikkelen van hun luistervaardigheid en cognitieve vaardigheden. Het is aannemelijk dat droedelen hen kan helpen om meer betrokken te blijven bij het verhaal en de inhoud actiever te verwerken.

Potentiële Voordelen voor Groep 5 Leerlingen

1. Focus en Aandacht: Droedelen kan helpen om de aandacht van leerlingen vast te houden tijdens het luisteren naar verhalen. Dit voorkomt dat ze afdwalen en bevordert een actievere deelname aan het luisterproces.

2. Informatieverwerking: Door te droedelen kunnen leerlingen informatie op een meer gestructureerde wijze verwerken. Het visueel maken van gedachten kan hen helpen om beter te begrijpen wat er wordt gezegd en relevante details te onthouden.

3. Gevolgtrekkingen en Reflectie: Het actief zijn met droedelen kan leerlingen stimuleren om gevolgtrekkingen te maken en hun begrip van de verhaallijn te verbeteren. Dit draagt bij aan hun vermogen om betekenis te geven aan de gesproken tekst.

Onderzoeksmethoden en -resultaten

Hoewel er geen specifieke studies zijn die zich richten op droedelen bij basisschoolleerlingen, kunnen we leren van onderzoek naar vergelijkbare praktijken en hun effecten op jongere doelgroepen. Studies naar het effect van visuele ondersteuning tijdens voorlezen en actief luisteren bieden inzichten die relevant zijn voor de beoordeling van droedelen.

Conclusie

Droedelen tijdens het voorlezen in groep 5 heeft het potentieel om de luistervaardigheid van leerlingen positief te beïnvloeden door hun aandacht te vergroten, hun informatieverwerking te verbeteren en hun vermogen om gevolgtrekkingen te maken te versterken. Ondanks het gebrek aan specifiek onderzoek bij deze doelgroep, suggereren bevindingen bij (jong)volwassenen dat droedelen een waardevolle aanvulling kan zijn op het voorleesproces. Toekomstig onderzoek gericht op basisschoolleerlingen kan verdere inzichten bieden in de specifieke mechanismen en effecten van droedelen op luistervaardigheid.

Dit artikel biedt een verkennend perspectief op droedelen en luistervaardigheid in het basisonderwijs, waarbij aandacht wordt besteed aan theoretische concepten en mogelijke toepassingen voor leerlingen in groep 5.

Geraadpleegde bronnen

• Andrade, J. (2009). What does doodling do? Applied Cognitive Psychology, 24(1), 100–106. https://doi.org/10.1002/acp.1561
• Baddeley, A. (2003). Working memory and language: An overview. Journal of Communication Disorders, 36(3), 189-208. https://doi-org.proxy.library.uu.nl/10.1016/S0021-9924(03)00019-4
• Boggs, J. B., Cohen, J. L., & Marchand, G. C. (2017). The effects of doodling on recall ability. Psychological Thought, 10(1), 206-216. http://dx.doi.org/10.5964/psyct.v10i1.217
• Bond, Ch. D. (2012). An overview of best practices to teach listening skills. International Journal of Listening, 26(2), 61-63. https://doi-org.proxy.library.uu.nl/10.1080/10904018.2012.677660
• Bourdeaud’hui, H., Aesaert, K., & Van Braak, J. (2020). Identifying student-and class-level correlates of sixth-grade students’ listening comprehension. L1-Educational Studies in Language and Literature, 20, 1-38. https://doi.org/10.17239/L1ESLL-2020.20.01.04
• Dela Cruz, J. E. & Ramoz, L. Q. (2019). Analysis of doodles and listening comprehension of college students. ASEAN Multidisciplinary Research Journal, 2(1), s.2019 verkregen op 11 november 2021 van https://paressu.org/online/index.php/aseanmrj/article/view/240
• Hagen, A. M., Knoph, R., Hjetland, H. N., Rogde, K., Lawrende, J. F., Lervag, A., & Melby-Lervag, M. (2021). Measuring listening comprehension and predicting language development in at-risk preschoolers. Scandinavian Journal of Educational Research, ahead of print, 1-15. https://doi-org.proxy.library.uu.nl/10.1080/00313831.2021.1939136
• Hogan, T. P., Adlof, S. M., & Alonzo, C. N. (2014). On the importance of listening comprehension. International Journal of Speech-Language Pathology, 16(3), 199-207. https://doi-org.proxy.library.uu.nl/10.3109/17549507.2014.904441
• Jiang, H., Farquharson, K., & Language and Reading Research Consortium (2018). Are working memory and behavioral attention equally important for both reading and listening comprehension? A developmental comparison. Reading and Writing,  31, 1449–1477. https://doi-org.proxy.library.uu.nl/10.1007/s11145-018-9840-y
• Kim, Y-S, G (2016). Direct and mediated effects of language and cognitive skills on comprehension of oral narrative texts (listening comprehension) for children. Journal of Experimental Child Psychology, 141, 101-120. https://doi-org.proxy.library.uu.nl/10.1016/j.jecp.2015.08.003
• Kim, Y-S & Philips, B. (2014). Cognitive correlates of listening comprehension. Reading Research Quarterly, 49(3), 269-281. https://doi.org/10.1002/rrq.74
• Nayar, B & Koul, S. (2019). The journey from recall to knowledge: A study of two factors – structured doodling and note-taking on students’ recall ability. International Journal of Educational Management, 34(1), 127-138. https://doi.org/10.1108/IJEM
• Smallwood, J., Fishman, D.J. & Schooler, J.W. (2007). Counting the cost of an absent mind: Mind wandering as an underrecognized influence on educational performance. Psychonomic Bulletin & Review 14, 230–236 (2007). https://doi-org.proxy.library.uu.nl/10.3758/BF03194057
• Sundararaman, D. (2020). Doodle away: Exploring the effects of doodling on recall ability of high school students. International Journal of Psychological Studies, 12(2), 31-44.  DOI: https://doi.org/10.5539/ijps.v12n2p31
• Kennisrotonde (2019) Heeft instructie en begeleiding t.a.v. begrijpend luisteren in groep 1 en 2 een positief effect op begrijpend lezen in groep 4?