Onderwijs en de idealisten

Leerprestaties versus kindgerichtheid

Het onderwijs verkeert in een spagaat. Enerzijds wordt de druk op scholen om hogere leerprestaties te leveren opgeschroefd. Anderzijds wordt alom ervaren dat we tegen de grenzen stuiten van een oud en achterhaald systeem. Het frontale lesgeven waarbij de leerling na de instructie keurig het enig juiste antwoord reproduceert, is toch echt wel op zijn retour.

Leren wordt steeds meer gezien als een actief proces van de lerende zelf, met de leraar als drijvende kracht die het leerproces regisseert. De snelgroeiende mogelijkheden die technologie ons daarbij biedt, maken maatwerk mogelijk. Leren kan veel persoonlijker, en het hoeft ook niet meer binnen de 4 schoolmuren alleen. Enerzijds meer technocratische en dus naar standaardisering en fabrieksmatige processen neigende druk vanuit vooral de overheid, anderzijds een wereld aan nieuwe meer eigentijdse mogelijkheden, die gretig worden benut.

Alternatieve bewegingen

Hoe reageert het onderwijsveld zelf, en de samenleving daarop? In dit artikel staan we stil bij een aantal alternatieve bewegingen die elk vanuit een eigen perspectief een gedreven visie op eigentijds onderwijs ontwikkelen en daadwerkelijk realiseren.

The Crowd

The Crowd is een community van leraren die elkaar ondersteunen bij hun professionalisering. Door en voor leraren dus. Een beweging die het leraarschap centraal stelt in het onderwijsproces. De kracht zit hem in het delen van kennis en enthousiasme in het verband van een community: wat de één aandraagt, is bruikbaar voor de ander. Zo ontstaat een vruchtbare mix van gefundeerde leerpraktijken en de pragmatische insteek van de leraar.

Operation Education

Claire Boonstra, oprichter van het bedrijf Layar, schrok als jonge moeder nogal van zichzelf toen ze bij het kiezen van een school voor haar kind eigenlijk, net als vele ouders, niet verder keek dan ‘is ie in de buurt’ en ‘scoort ie een beetje goed’. Dat was het begin van een zoektocht naar het hoe en waarom van het huidige onderwijs, waarbij ze ontdekte dat dit bepaald geen gezond klimaat voor opgroeiende kinderen is. Tegelijk zag ze toch ook vele hoopgevende initiatieven, die wel het kind en z’n ontwikkeling centraal stellen. Operation Education was geboren. Het motto is “zichtbaar maken, versterken en verbinden” van de vele initiatieven, concepten en praktijken die er inmiddels zijn maar nog niet zo zichtbaar voor het bredere publiek.

O4NT

Ook bij Maurice de Hond kwam het motief om in actie te komen voort uit eigen ervaring. Zijn dochter van (toen) 2 kon al aardig overweg met de iPad, en Maurice zelf heeft een lange staat van dienst op het gebied van het oppikken en toepassen van nieuwe technologie. “Op een school kun je zien hoe het vroeger was” zei hij nogal provocerend, en hij voegde de daad bij het woord. Kinderen op zo’n Steve Jobsschool werken met slimme apps in een digitale leeromgeving. Ook de schooltijden zijn aangepakt en vakantie kun je nemen wanneer je wilt. Thuis gaat het leren gewoon door want je hebt je iPad altijd bij je. Een tiental scholen is gestart en komende zomer kunnen de eerste evaluaties licht werpen op deze nieuwe loot aan de onderwijsstam.

HartverwarmendWijs

HartverwarmendWijs is opgericht door Indi Hondema, zelf afkomstig uit het onderwijs. Kinderen die ongewenst gedrag vertonen komen maar al te vaak in de knel wanneer de school niet adequaat naar oplossingen zoekt. Zij zette de deuren open voor de verhalen van deze gezinnen, hetgeen leidde tot een snelgroeiende community. Momenteel zijn tal van groepen actief om deze mensen te ondersteunen, maar ook om de vele prachtige initiatieven die er al zijn een gezicht te geven, zoals kindercoaches die kinderen op een creatieve manier zichzelf laten vinden, frisse nieuwe educatieve boeken, workshops rondom labelkinderen, spelend leren etc.

HetKind / NIVOZ

HetKind is de online community van het NIVOZ, een onafhankelijke denktank over onderwijs die de pedagogische onderbouwing van het leren centraal stelt. HetKind organiseert lezingen, filmavonden en conferenties over dit thema en zoekt het publieke domein daarbij op. De artikelen worden geschreven door betrokken onderwijsmensen. Daar waar het hart voor leren klopt, komt het voor het voetlicht en dat werkt aanstekelijk. Duidelijk aan welke kant van de spagaat deze community staat.