Het effect van een brede brugklas op effectieve selectie in het voortgezet onderwijs

Geplaatst op 22 augustus 2024

In het voortgezet onderwijs speelt de brugklas een cruciale rol bij de overgang van het basisonderwijs naar de middelbare school. Een veelbesproken aanpak is de brede brugklas, een onderwijsvorm waarbij leerlingen in een brede groep starten, ongeacht hun toekomstige opleidingsniveau. Dit artikel onderzoekt de effectiviteit van de brede brugklas in het proces van leerlingselectie en de mogelijke voordelen voor zowel leerlingen als scholen.

Wat is een Brede Brugklas?

Een brede brugklas is een onderwijsstructuur waarbij leerlingen in hun eerste jaar van het voortgezet onderwijs worden ondergebracht in een gemengde klas. In plaats van direct te worden ingedeeld in een klas op basis van hun verwachte niveau (zoals kader, mavo, havo of vwo), worden alle leerlingen in een brede brugklas geplaatst. Gedurende het jaar worden ze begeleid en beoordeeld op basis van hun vaardigheden, interesses en prestaties. Op basis van deze beoordeling vindt aan het eind van het jaar de definitieve plaatsing in een passend niveau plaats.

Kenmerken van de Brede Brugklas:

1. Gemengde Leerlingenpopulatie: Leerlingen van verschillende niveaus zitten samen in dezelfde klas.
2. Holistische Beoordeling: Leerlingen worden gedurende het jaar beoordeeld op een breed scala aan vaardigheden en prestaties.
3. Flexibele Indeling: Aan het einde van het brugklasjaar worden leerlingen ingedeeld op basis van hun ontwikkelde capaciteiten en voorkeuren.

Voordelen van een Brede Brugklas

De brede brugklas biedt diverse voordelen voor zowel leerlingen als scholen. Dit zijn enkele belangrijke voordelen:

1. Verbeterde Leerlingbegeleiding

Een brede brugklas biedt de mogelijkheid voor een diepgaandere evaluatie van de leerlingen. In plaats van een vroege en mogelijk onnauwkeurige plaatsing, krijgen leerlingen de tijd om zich te ontwikkelen en hun sterke en zwakke punten te tonen. Dit stelt docenten in staat om een meer doordachte beslissing te nemen over het toekomstige niveau van de leerling. Door leerlingen in de loop van het jaar te observeren en te begeleiden, kan een breder beeld worden gevormd van hun capaciteiten en geschiktheid voor een bepaald niveau.

2. Verhoogde Kans op Succes

Door leerlingen de tijd te geven om te groeien en zich aan te passen aan het voortgezet onderwijs, kan een brede brugklas helpen om de kans op succes te vergroten. Leerlingen hebben de ruimte om hun academische vaardigheden te verbeteren en zich voor te bereiden op de eisen van het vervolgonderwijs. Dit kan leiden tot een hogere motivatie en betere prestaties, aangezien leerlingen zich niet beperkt voelen door een vroege en mogelijke verkeerde inschaling.

3. Verminderde Stress en Druk

De overgang naar het voortgezet onderwijs kan stressvol zijn voor leerlingen. Een brede brugklas kan helpen om deze stress te verminderen door een minder rigide indeling te bieden en leerlingen de tijd te geven om zich aan te passen. Dit kan een positieve invloed hebben op hun welzijn en zelfvertrouwen, wat op zijn beurt kan bijdragen aan een betere leerervaring en prestaties.

4. Gelijkwaardige Onderwijsomgeving

Een brede brugklas bevordert een gelijkwaardige onderwijsomgeving, waarin alle leerlingen gelijke kansen krijgen om zich te ontwikkelen. Door te starten in een gemengde klas, worden leerlingen niet direct geconfronteerd met het gevoel van competitie en ranking. Dit kan bijdragen aan een inclusieve en ondersteunende leeromgeving, waarin elke leerling de kans krijgt om zijn of haar potentieel te benutten.

Mogelijke Uitdagingen en Oplossingen

Hoewel de brede brugklas veel voordelen biedt, zijn er ook uitdagingen die moeten worden overwonnen om de effectiviteit ervan te waarborgen:

1. Differentiatie in de Klas

In een brede brugklas zitten leerlingen met verschillende niveaus en leerbehoeften. Dit kan het moeilijk maken om lesmateriaal en instructies af te stemmen op alle leerlingen. Het is belangrijk dat docenten effectieve differentiatie-strategieën gebruiken om tegemoet te komen aan de verschillende behoeften van de leerlingen. Dit kan onder meer het gebruik van adaptieve leermiddelen en het aanbieden van gerichte ondersteuning aan leerlingen omvatten.

2. Behoefte aan Voldoende Begeleiding

Om het potentieel van een brede brugklas te benutten, is het essentieel dat leerlingen voldoende begeleiding krijgen. Dit betekent dat scholen voldoende middelen en personeel moeten inzetten om persoonlijke begeleiding en feedback te bieden. Leraren moeten goed getraind zijn in het evalueren en ondersteunen van leerlingen met verschillende behoeften en niveaus.

3. Overgang naar Het Vervolgonderwijs

Het succes van een brede brugklas hangt af van de effectiviteit van de overgang naar het vervolgonderwijs. Scholen moeten ervoor zorgen dat de plaatsing van leerlingen op basis van hun vaardigheden en prestaties zorgvuldig wordt uitgevoerd. Dit vereist een grondige evaluatie van de voortgang van de leerlingen en een zorgvuldige afstemming van hun capaciteiten met de vereisten van de verschillende opleidingsniveaus.

Strategieën voor Succesvolle Implementatie

Om een brede brugklas effectief te implementeren, kunnen scholen de volgende strategieën overwegen:

1. Professionele Ontwikkeling voor Leraren

Investeer in professionele ontwikkeling voor leraren om hen voor te bereiden op het werken in een brede brugklas. Dit kan training omvatten in differentiatie, leerlingbegeleiding en evaluatietechnieken. Goed voorbereide leraren zijn beter in staat om een diverse groep leerlingen effectief te ondersteunen.

2. Regelmatige Evaluaties en Feedback

Voer regelmatig evaluaties uit om de voortgang van leerlingen te monitoren en zorg voor tijdige en constructieve feedback. Dit helpt om leerlingen op het juiste pad te houden en biedt kansen voor aanpassingen indien nodig.

3. Betrekken van Ouders en Verzorgers

Betrek ouders en verzorgers bij het leerproces en houd hen op de hoogte van de voortgang van hun kinderen. Dit kan bijdragen aan een beter begrip van de voortgang en behoeften van de leerling en ondersteunt een gezamenlijke aanpak bij de ontwikkeling en begeleiding.

4. Flexibele Leerstrategieën

Pas flexibele leerstrategieën toe die rekening houden met de verschillende niveaus en leerbehoeften van leerlingen. Dit kan onder meer het gebruik van gepersonaliseerde leerplannen en adaptieve leermiddelen omvatten.

Conclusie

De brede brugklas biedt een waardevolle aanpak voor het verbeteren van de effectiviteit van leerlingselectie in het voortgezet onderwijs. Door leerlingen de tijd te geven om zich te ontwikkelen en hun capaciteiten te tonen, kunnen scholen een beter geïnformeerde beslissing nemen over hun toekomstige opleidingsniveau. Hoewel er uitdagingen zijn, kunnen deze worden overwonnen met goede planning, differentiatie en betrokkenheid van alle betrokken partijen. Door de voordelen van de brede brugklas optimaal te benutten, kunnen scholen bijdragen aan het succes en welzijn van hun leerlingen, wat uiteindelijk leidt tot een beter schoolresultaat en een succesvolle overgang naar het vervolgonderwijs.

Geraadpleegde bronnen

1 Ariga, K., & Brunello, G. (2007). Does secondary school tracking affect performance? Evidence from IALS. IZA Discussion Paper 2643. Op 31 december 2015 geraadpleegd via: http://ftp.iza.org/dp2643.pdf.
2 Borghans, L., Diris, R., Smits, W., & de Vries, J. (2012). The Impact of Early Tracking on Later-life Outcomes: An Instrumental Variable Approach. Discussion Paper, 7 (143). Geraadpleegd op 31 december 2015 via: http://www.sole-jole.org/13506.pdf.
3 Bronkhorst, M. (2012). The effect of early tracking ineducation on student performance and inequality. An examination of TIMMS math achievement scores. Op 11 januari 2015 geraadpleegd via: http://dare.uva.nl/cgi/arno/show.cgi?fid=478280.
4 Brunello, G., & Checchi, D. (2007). Does school tracking affect equality of opportunity? New international evidence. Economic Policy, 22(52), 781-861. Op 31 december geraadpleegd via: http://ftp.iza.org/dp2348.pdf.
5 Elffers, L., Herman, G., Van de Werfhorst, H.G., & Fischer. M.M. (2015). De invloed van het verkorten van de heterogene brugperiode op leerprestaties, burgerschap, en motivatie: een quasi-experimentele casestudy. Pedagogische Studiën, 92 (6), 413-429. Beperkt verkrijgbaar. http://hermanvandewerfhorst.socsci.uva.nl/PS2015.pdf
6 Bulk, L. van den (2011). Later kan ik altijd nog worden wat ik wil. Statusbeleving, eigenwaarde en toekomstbeeld van leerlingen in het voortgezet onderwijs. Antwerpen / Apeldoorn: Garant.   http://dspace.library.uu.nl/bitstream/handle/1874/198540/bulk.pdf
7 Elk, R. van, Steeg, van der M., & Webbink, D. (2009). The effect of early tracking on participation in higher education (No. 182). CPB Netherlands Bureau for Economic Policy Analysis. Op 31 december 2015 geraadpleegd via: http://www.cpb.nl/node/9652.
8 Elk, R. van, Steeg, M. van der, & Webbink, D. (2011). Does the timing of tracking affect higher education completion? Economics of Education Review, 30, 1009– 1021. Op 31 december 2015 geraadpleegd via: http://people.few.eur.nl/webbink/Early%20tracking_online_EER.pdf.
9 Figlio, D. & Page, M. (2002). School choice and the distributional effects of ability tracking: does separation increase inequality?. Journal of Urban Economics, 83, 497-514. Op 13 januari 2015 geraadpleegd via: http://www.nber.org/papers/w8055.pdf.
10 Grift, Y., Rümke, T. & Verberne, P. (2010). De invloed van heterogene of homogene brugklassen op de keuze tussen vmbo-tl en havo/vwo. TPEdigitaal, 4(3) 101-125. Op 31 december 2015 geraadpleegd via: http://www.tpedigitaal.nl/assets/static/1_Grift--Verberne-3-2010.pdf.
11 Hanushek, E.A., & Woßmann, L. (2006). Does educational tracking affect performance and inequality? Differences in differences evidences evidence across countries. The Economic Journal, 116, 63–76. Op 12 januari 2015 geraadpleegd via: http://hanushek.stanford.edu/sites/default/files/publications/Hanushek%2BWoessmann%202006%20EJ%20116(510).pdf.
12 Jakubowski, M. (2010). Institutional tracking and achievement growth: exploring difference in differences approach to PIRLS, TIMSS and PISA data. In: Dronkers, J., ed. (2010) Quality and inequality of education: cross-national perspective (p. 41-81). Op 11 januari 2015 geraadpleegd via: http://link.springer.com/chapter/10.1007%2F978-90-481-3993-4_3#page-1.
13 Korthals, R.A. (2015). Tracking Students in Secondary Education: Consequences for Student Performance and Inequality. Maastricht: ROA, Maastricht University. Op 31 december 2015 geraadpleegd via: http://pub.maastrichtuniversity.nl/215ecfea-a7a1-4db5-a414-deabc6a28e01.
14 Kuyper, H., & Van der Werf, M.P.C. (2012). Excellente leerlingen in het voortgezet onderwijs: schoolloopbanen, risicofactoren en keuzen. GION: Gronings Instituut voor Onderzoek van Onderwijs. Op 31 december 2015 geraadpleegd via: https://www.rijksoverheid.nl/binaries/rijksoverheid/documenten/rapporten/2012/06/14/excellente-leerlingen-in-het-voortgezet-onderwijs/excellente-leerlingen-in-het-voortgezetonderwijs.pdf.
15 Luyten, H. (2008), Empirische evidentie voor effecten van vroegtijdige selectie in het onderwijs. Enschede: Universiteit Twente. In opdracht van het ministerie van OCW. Beperkt verkrijgbaar.
16 Muskens, M., & Tholen, R. (2015). Onderzoek sturen op cijfers en rendementen: Eindrapport 2015. Nijmegen: ResearchNed. In opdracht van het ministerie van OCW. Op 31 december 2015 geraadpleegd via: http://www.onderwijsinspectie.nl/binaries/content/assets/publicaties/2015/11/onderzoeksturen-opcijfers-en-rendementen-eindrapport-2015.pdf.
17 Mühlenweg, A.M. (2007). Educational Effects of Early or Later Secondary School Tracking in Germany. Op 12 januari 2015 geraadpleegd via http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1080536.
18 Netjes, J., Van de Werfhorst, H., Karsten, S. & Bol, T. (2011). Onderwijsstelsel en noncognitieve uitkomsten van onderwijs: burgerschap, deviant gedrag en welzijn in landenvergelijkend perspectief. Amsterdam: Universiteit van Amsterdam. Op 31 december 2015 geraadpleegd via: http://www.nro.nl/wpcontent/uploads/2014/05/PROO+Onderwijsstelsels+Herman+van+de+Werfhorst.pdf.
19 Pekkarinen, T., Uusitalo, R. & Kerr, S. (2009). School Tracking and Development of Cognitive Skills. IZA Discussion Papers 4058. Op 13 januari 2016 geraadpleegd via: http://www.econstor.eu/bitstream/10419/45719/1/597621519.pdf. https://www.onderwijsraad.nl/publicaties/2014/overgangen-in-het-onderwijs/volledig/item7086-bron32.
20 Van der Steeg, M., Vermeer, N. & Lanser, D. (2011). Nederlandse onderwijsprestaties in perspectief. CPB Policy Brief 05. Op 31 december 2015 geraadpleegd via: http://www.cpb.nl/sites/default/files/publicaties/download/cpb-policy-brief-2011-05-nederlandseonderwijsprestaties-perspectief.pdf.
21 Van der Steeg, M., Vermeer, N., & Lanser, D. (2011). Invloed vroege selectie op bovenkant vaardigheidsverdeling. Achtergronddocument bij CPB Policy brief 05. Nederlandse onderwijsprestaties in perspectief. Op 31 december 2015 geraadpleegd via: http://www.cpb.nl/sites/default/files/publicaties/download/cpb-achtergronddocument-invloedvroege-selectie-op-bovenkant-vaardigheidsverdeling.pdf.
22 Van de Werfhorst, H.G., & Mijs, J.J.B. (2007). Onderwijsdifferentiatie en ongelijkheid: Nederland in vergelijkend perspectief. Op 31 december 2015 geraadpleegd via: http://dare.uva.nl/document/2/79045.
23 Zimmer, R. (2003). A new twist in the educational tracking debate. Economics of Education