Onderwijs- en schoolontwikkeling
Machiel Karels
Directeur Wij-leren.nl | onderwijsadviseur bij Wij-leren.nl
Geraadpleegd op 10-09-2024,
van https://wij-leren.nl/onderwijs-schoolontwikkeling.php
Geschiedenis schoolontwikkeling
In het verleden was het klassikale onderwijs met een uniforme aanpak gebruikelijk. Ten opzicht van het daarvoor gebruikelijke hoofdelijke (individuele) onderwijs, was dat namelijk een grote stap vooruit. En het sloot ook prima aan bij de eisen van de maatschappij van dat moment. Er was veel uniformiteit nodig voor het werk in de fabrieken.
Maatschappelijke invloeden
Veranderingen doorvoeren
- Het doel van de school en de opvatting over leren en ontwikkelen. Het maakt namelijk nogal uit of je smalle meetbare resultaten als doel hebt, of dat je de brede ontwikkeling van leerlingen centraal stelt.
- De strategie van het veranderproces. Wil je dit sturend van bovenaf doorvoeren of maak je daar een gezamenlijk leerproces van, waarbij eigenaarschap van leraren een belangrijke rol speelt?
- De structuur van de schoolorganisatie. Dit behelst de verdeling van taken en verantwoordelijkheden. Is er in die structuur ruimte voor autonomie van leraren en voor onderlinge samenwerking? Of is dit juist erg traditioneel ingericht, vanuit sturing van bovenaf?
- De cultuur. Dit is het totaal van gedragingen, overtuigingen, mogelijkheden en ervaringen. Ook de cultuur kan volgend zijn, gebaseerd op sturing van bovenaf. De cultuur kan echter ook lerend ingericht worden, waarbij leren van en met elkaar centraal staat.
- Het leervermogen van de teamleden en de organisatie. Dit heeft te maken met de competenties van de leerkrachten, maar ook door de schoolcultuur. Openheid ten opzichte van nieuwe ontwikkelingen is belangrijk. Hoe is het leren van de leraren georganiseerd?
- Veranderkundig leiderschap. Om het proces goed te laten verlopen, zijn bepaalde leiderschapskwaliteiten nodig. Denk hierbij aan persoonlijk leiderschap, visie en strategie en het vormgeven van een leeromgeving voor leraren.
Duurzame veranderingen
- Overtuigd zijn van de noodzaak van de vernieuwing. En deze overtuiging moet van binnenuit komen en niet van bovenaf worden opgelegd.
- Bereid zijn om te veranderen en vertrouwen hebben in de situatie. Er moet voldoende ambitie zijn, maar ook de pijnprikkels moeten duidelijk genoeg gevoeld worden.
- Bereid zijn om zich te verdiepen in de diverse oplossingen. Een lerende houding is fundamenteel: nieuwsgierigheid naar 'wat-werkt-kennis'.
- Willen luisteren en zich kunnen uitspreken. Samen met collega-teamleden de dialoog voeren over wat werkt en hoe dat breder uitgerold kan worden in de school.
- Op een lijn zien te komen met de andere teamleden. Vanuit een gezamenlijk verlangen zoeken naar eenduidigheid in aanpakken en werkwijzen.
- Anderen steunen in de realisatie van de onderwijsvernieuwing. Aandacht hebben voor de leerkuil van jezelf en anderen en elkaar helpen om hier weer uit te komen.
Ouders
- Ze kunnen geïnformeerd worden via een nieuwsbrief, schoolkrant of bijeenkomst.
- Ze kunnen meedenken en meepraten in bijeenkomsten.
- Ze kunnen meebeslissen via de medezeggenschapsraad.
Recente ontwikkelingen
Literatuur