Formatieve toetsing van rekenvaardigheid bij NT2-leerlingen met een taalachterstand

Geplaatst op 2 augustus 2024

Inleiding

Het bevorderen van rekenvaardigheden bij leerlingen met Nederlands als tweede taal (NT2) kan uitdagend zijn, vooral als zij een taalachterstand hebben. Formatieve toetsing biedt waardevolle inzichten en strategieën om deze leerlingen beter te ondersteunen.

Wat is Formatieve Toetsing?

Formatieve toetsing is een doorlopend evaluatieproces waarbij de leerkracht informatie verzamelt over de leerprestaties van leerlingen. Dit helpt om lesmethoden aan te passen en leerlingen feedback te geven die hen ondersteunt in hun leerproces.

Uitdagingen bij NT2-Leerlingen

NT2-leerlingen met een taalachterstand hebben specifieke uitdagingen:

• Beperkte Taalvaardigheid: Moeite met het begrijpen van instructies en rekentaal.
• Culturele Verschillen: Verschillen in onderwijsachtergronden en culturele referenties.
• Angst en Onzekerheid: Het gevoel van onvermogen of angst voor falen, wat het leerproces kan belemmeren.

Strategieën voor Effectieve Formatieve Toetsing

1. Diagnostische Toetsing

   • Gebruik diagnostische toetsen om de beginsituatie van leerlingen te bepalen. Dit helpt om te begrijpen welke basiskennis en vaardigheden al aanwezig zijn en welke nog ontwikkeld moeten worden.

2. Taalondersteuning

   • Integreer taalondersteuning in rekenlessen. Gebruik visuele hulpmiddelen, eenvoudige taal en contextuele aanwijzingen om begrip te vergemakkelijken.

3. Differentiatie

   • Pas opdrachten en instructies aan op het niveau van de leerling. Gebruik verschillende vormen van oefeningen en bied extra ondersteuning waar nodig.

4. Feedback en Zelfreflectie

   • Geef gerichte en constructieve feedback. Moedig leerlingen aan om na te denken over hun eigen leerproces en fouten te zien als leermogelijkheden.

5. Interactieve Leeractiviteiten

   • Gebruik samenwerkingsopdrachten en spelvormen om rekenconcepten te verduidelijken en taalgebruik te stimuleren. Dit bevordert zowel rekenvaardigheid als taalontwikkeling.

Praktijkvoorbeelden van Formatieve Toetsing

• Mondelinge Vragen: Gebruik gerichte vragen tijdens de les om inzicht te krijgen in het begrip van leerlingen.
• Observaties: Observeer leerlingen tijdens het werken aan opdrachten en noteer hun benadering en eventuele obstakels.
• Korte Schriftelijke Toetsen: Regelmatige, korte toetsen helpen om voortgang te meten en eventuele hiaten snel te identificeren.
• Portfolio’s: Laat leerlingen een portfolio bijhouden waarin ze hun werk verzamelen en reflecteren op hun eigen vooruitgang.

Implementatie in de Klas

• Planning en Voorbereiding: Plan formatieve toetsing als een integraal onderdeel van het lesprogramma.
• Training van Leerkrachten: Zorg ervoor dat leerkrachten goed getraind zijn in het afnemen en interpreteren van formatieve toetsen.
• Betrekken van Ouders: Informeer ouders over het gebruik van formatieve toetsing en hoe zij hun kinderen thuis kunnen ondersteunen.

Voordelen van Formatieve Toetsing voor NT2-Leerlingen

• Verhoogd Begrip en Vaardigheid: Door gerichte feedback en aangepaste instructie kunnen leerlingen hun rekenvaardigheden verbeteren.
• Groter Zelfvertrouwen: Regelmatige successen en positieve feedback vergroten het zelfvertrouwen van leerlingen.
• Betere Taalontwikkeling: Integreer taalondersteuning bevordert zowel rekenvaardigheid als de Nederlandse taalvaardigheid.

Conclusie

Formatieve toetsing is een krachtig hulpmiddel om de rekenvaardigheden van NT2-leerlingen met een taalachterstand te verbeteren. Door diagnostische toetsing, gedifferentieerde instructie, gerichte feedback en interactieve leeractiviteiten kunnen leerkrachten inspelen op de specifieke behoeften van deze leerlingen en hen beter ondersteunen in hun leerproces.

Voor meer informatie en gedetailleerde uitleg over formatieve toetsing bij NT2-leerlingen, inclusief praktische tips en voorbeelden, kunt u terecht op Wij-leren.

Geraadpleegde bronnen 

• Black, P., & Wiliam, D. (2010). Inside the black box: Raising standards through classroom assessment. Phi Delta Kappan, 92(1), 81–90.
• Blok, H., Ledoux, G., & Roeleveld, J. (2015). Opbrengstgericht werken in het primair onderwijs: Een effectieve weg naar onderwijsverbetering? Pedagogische Studiën, 92(3), 167–178.
• Burgoyne, K., Whiteley, H. E., & Hutchinson, J. M. (2013). The role of background knowledge in text comprehension for children learning English as an additional language. Journal of Research in Reading, 36(2), 132-148.
• Cummins, J. (2000) Language, Power and Pedgogy: Bilingual Children in the Crossfire. Clevedon: Multilingual Matters.
• Cummins, J. (2007). Rethinking monolingual instructional strategies in multilingual classrooms. Canadian Journal of Applied Linguistics/Revue canadienne de linguistique appliquée, 10(2), 221-240.
• Delarue, S. (2018). 10 cruciale inzichten over meertaligheid en taalverwerving. Fons 3(2), 42-44.
• Droop, M., & Verhoeven, L. (2003). Language proficiency and reading ability in firsthand secondlanguage learners. Reading research quarterly, 38(1), 78-103.
• Emmelot, Y., Schooten, E. van, & Timman, Y., (2001). Determinanten van succesvol NT2-onderwijs. Factoren van invloed op de leerwinst Nederlands van 1.9-leerlingen in groep 4 en 7 van het primair onderwijs. SCO-Kohnstamm Instituut en ITTA.
• Gibbons, P. (2014). Scaffolding language, scaffolding learning: Teaching second language learners in the mainstream classroom. Heinemann, ISBN 9780325056647.
• Ginsberg, H.P. (2009). The Challenge of Formative Assessment in Mathematics Education: Children’s Minds, Teachers’ Minds. Human Development, 52, 109-128.
• Gubbels, J., van Langen, A.M.L., Maassen, N.A.M., & Meelissen, M.R.M. (2019). Resultaten PISA-2018 in vogelvlucht. Universiteit Twente. doi: 10.3990/1.9789036549226
• Hickendorff, M., Mostert, T.M.M., Van Dijk, C.J., Jansen, L.L.M., Van der Zee, L.L., & Fagginger Auer, M.F. (2019). Wat werkt (niet) in het rekenwiskundeonderwijs? Review van wetenschappelijk onderzoek naar de samenhang tussen het onderwijsleerproces en rekenwiskundeprestaties van leerlingen in het basisonderwijs. Volgens Bartjens – ontwikkeling en onderzoek, 38(3), 41-49.
• Kalinec-Craig, C. A. (2017). The Rights of the Learner: A Framework for Promoting Equity through Formative Assessment in Mathematics Education. Democracy and Education, 25(2), Article 5.
• Keeley, P. & Tobey, C.R. (2011). Mathematics formative assessment: 75 practical strategies for linking assessment, instruction, and learning. Corwin.
• Kennisrotonde. (2017). Wat is er in de wetenschappelijke literatuur bekend over de effecten van formatief evalueren? (KR. 162 en 212). Den Haag: Kennisrotonde.
• Lervåg, A., & Aukrust, V. G. (2010). Vocabulary knowledge is a critical determinant of the difference in reading comprehension growth between first and second language learners. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 51(5), 612-620.
• Meelissen, M.R.M., Hamhuis, E.R., & Weijn, L.X.F. (2020). Leerlingprestaties in de exacte vakken in groep 6 van het basisonderwijs. Resultaten TIMSS-2019. Universiteit Twente.
• Popham, W. J. (2008). Transformative assessment. ASCD.
• Roerdink, D. & Brouwer, E. (2018). Algemene Handleiding Rekenkist Nieuwkomers. Theoretisch Kader. Het ABC.
• Smit, J. (2013). Scaffolding language in multilingual mathematics classrooms. Utrecht: Freudenthal Instituut.
• Stobart, G. (2008). Testing times: The uses and abuses of assessment. Routledge.
• Van den Boer, C., (2003). Als je begrijpt wat ik bedoel. Een zoektocht naar verklaringen voor achterblijvende prestaties van allochtone leerlingen in het wiskundeonderwijs. (Dissertatie Universiteit Utrecht). CD-8 Press.