Er zijn verschillende theorieën over motivatie. Verreweg de meest populaire theorie is de zelfdeterminatie theorie (Self Determination Theory) van Deci & Ryan (1985; 2000). Deze wordt in veel onderzoeken gehanteerd en getoetst aan de praktijk. Hierdoor kunnen de hoofdlijnen uit de theorie ook relatief gemakkelijk worden vertaald naar een aantal handvatten voor docenten.
De zelfdeterminatie theorie maakt allereerst onderscheid tussen intrinsieke en extrinsieke motivatie. Intrinsieke motivatie is motivatie die van binnenuit komt, de leerling is gemotiveerd om iets te leren waarin hij/zij zelf geïnteresseerd is. Bij extrinsieke motivatie zorgen externe prikkels dat de leerling gemotiveerd is, zoals een beloning in de vorm van een hoog cijfer. Intrinsieke motivatie zorgt vaak voor betere leerresultaten.
Volgens Deci & Ryan (1985; 2000) kunnen docenten de intrinsieke motivatie verhogen als ze weten in te spelen op drie psychologische basisbehoeften:
- Autonomie. De leerling heeft de vrijheid om een activiteit naar eigen inzicht te kunnen uitvoeren en heeft invloed op wat hij/zij doet.
- Gevoel van competentie. Het vertrouwen dat de leerling moet hebben in eigen kunnen.
- Relatie, sociale verbondenheid. De verbondenheid met de omgeving, ofwel vertrouwen hebben in anderen. En een positief klimaat in de klas; leerlingen moeten zich vrij voelen om vragen te stellen en niet bang zijn om fouten te maken (Verbeeck, 2010).
Bronnen
Deci, E.L., & Ryan, R.M. (2018) Self-Determination Theory, Basic Psychological Needs in Motivation, Development and Wellness, december 2018, 756 pagina's.
Ryan, R.M., & Deci, E.L. (2000). Self-determination theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development, and well-being. American Psychologist, 55, 68-78.
Verbeeck, K. (2010). Op eigen vleugels. Autonomie voor kinderen in het basisonderwijs. ’s-Hertogenbosch: KPC Groep in opdracht van het ministerie van OCW.
Boeken
Het basisboek hierover is alleen in het Engels verkrijgbaar:
Gemotiveerd leren en lesgeven
De kracht van intrinsieke motivatie
Heb je vragen over dit thema? Stel ze in de onderwijs community binnen de Wij-leren.nl Academie!
Laatst geactualiseerd op 16 februari 2024
Meisjescoach
Intrinsieke motivatie en spel: de echte motor onder leren?
Sturen op autonomie - Transactionele analyse voor het onderwijs - Nelleke Herrewijnen
ReguLEER - Een pedagogisch-didactische verkenning van zelfregulerend leren - Machiel Karels
Motivatie - intrinsieke en extrinsieke motivatie - Machiel Karels
Dimensies van onderwijs - Machiel Karels
Stop marginalisering in het onderwijs - Marjoke Hinnen
Ongemotiveerde leerlingen zijn ook gemotiveerd - Ivo Mijland
De vier sleutels voor een effectieve les - deel 2 - Theo Wildeboer
Pedagogische tact past bij gepersonaliseerd onderwijs - Tijl Rood
Zo vergroot je de motivatie van je leerlingen! - Jaap Versfelt
Het kind is eigenaar van zijn ontwikkeling en is daarvoor competent - Luc Stevens
Kindgesprekken: zonder relatie geen prestatie - Albert de Boer
Is de attitude en het gedrag van leerlingen te beïnvloeden? - Michel Verdoorn
Adaptieve software zet onderwijs op zijn kop - Tijl Rood
Hoe organiseer je gepersonaliseerd onderwijs? - Tijl Rood
Motivatie meten en verbeteren - De motivatiespiegel - Ton van der Valk
Hoe help je leerlingen om gemotiveerd te raken? - 10 praktische inzichten voor onderwijsprofessionals - Yvonne van Sark
Waarom je als leraar trots op je vak zou moeten zijn - Dolf Janson
Hoe laat je intrinsieke motivatie groeien? - Dirk van der Wulp
De coachende leraar is van doorslaggevend belang voor de opbrengsten. - Dolf Janson
Technisch lezen oefenen met een adaptieve leesapp - redactie
Beter onderwijs door meer didactische efficiëntie - Michel Verdoorn
Hoger leerrendement door vergroten autonome motivatie - Michel Verdoorn
Beter differentiëren dankzij zelfgereguleerd differentiëren - Michel Verdoorn
Wat zegt onderzoek over Zelfgereguleerd differentiëren (ZRD)? - Michel Verdoorn
Meer motivatie door meer autonomie - Dirk van der Wulp
Benchmarks voor motivatie - Ton van der Valk
(Hoog)begaafde leerlingen en de overgang van PO naar VO - Martine Blonk - Meulenkamp
10 vragen over autonomie - Machiel Karels