Kennisplatform
Nieuw: Let op! Wij-leren.nl lanceert nieuwe website

Didactische werkvormen

Dossier: alle informatie over Didactische werkvormen

Wat zijn didactische werkvormen?

Een didactische werkvorm is een belangrijk onderdeel van de manier waarop de leerkracht de onderwijsleersituatie vormgeeft. Je hebt als leraar verschillende doelen met je les en middels de didactische werkvormen streef je ernaar om die doelen te bereiken.
 
Daarbij is het belangrijk om te bedenken dat elke didactische keuze een pedagogische consequentie heeft. Dit betekent dat een didactische werkvorm nooit neutraal is, maar altijd bij-effecten heeft.

Voorbeeld: Kies je voor een cooperatieve werkvorm, dan leren de leerlingen niet alleen de didactische doelen, maar oefenen zij ook samenwerkingsvormen.
Nog een voorbeeld: Kies je voor een leraargestuurde instructie gevolgd door een individuele schrijfopdracht, dan leren de leerlingen luisteren en volgzaamheid, maar geen specifieke andere brede ontwikkelvaardigheden.
 
Het gaat er dus om dat je goed overweegt welke pedagogische en didactische doelen je met je les wilt bereiken. Op basis van die doelen kies je de juiste didactische werkvorm.

Welke didactische werkvormen zijn er en hoe kan ik die het beste inzetten?

Didactische werkvormen zijn in te delen in verschillende groepen, zoals:

Wat wordt bedoeld met werkvorm?

Werkvormen zijn de manieren die je gebruikt om de inhoud van de les te bespreken of de leerlingen er mee aan de slag te laten gaan. Werkvormen gaan dus niet over wat je wilt behandelen, maar hoe je dat gaat doen. Het kan gaan om een les, een overleg of een andere bijeenkomst. Voorbeelden van didactische werkvormen zijn: de vertelling, een interview, rollenspel of een brainstorm. 
 
De didactische werkvorm moet aansluiten bij het lesonderwerp en rekening houden met de verschillen tussen de leerlingen. Bij het kiezen voor een didactische werkvorm is het van belang om te letten op de beginsituatie, de groeperingsvorm en de leeractiviteit.
 
Bij het kiezen voor een didactische werkvorm is het belangrijk dat de leerkracht zich afvraagt welke vorm in deze situatie het meest geschikt is. Een rijke leeromgeving waarin de leerlingen actief leren vraagt om andere werkvormen dan een les met geleide interacties. Het is de kunst om de juiste werkvorm bij de juiste lesstof te kiezen. Dat maakt lessen boeiend en effectief.

Didactische werkvormenboek

Het didactische werkvormenboek biedt de (toekomstige) leraar een praktisch overzicht van bijna 250 didactisch onderbouwde werkvormen:

Er staat een uitgebreide samenvattende beschrijving van het didactische werkvormenboek op deze site.

Het didactische werkvormenboek

Variatie en differentiatie in de praktijk

Heb je vragen over dit thema? Stel ze in de onderwijs community binnen de Wij-leren.nl Academie!

Laatst geactualiseerd op 16 februari 2024

Ontdek meer

Externe verwijzingen

Spelend werken aan rekendoelen in groep 1-2Spelend werken aan rekendoelen in groep 1-2
 Medilex Onderwijs
Directe Instructie - Hoe zet ik dit in?Directe Instructie - Hoe zet ik dit in?
 Wij-leren.nl Academie
Klassenmanagement - vijf kenmerken van een goede lesKlassenmanagement - vijf kenmerken van een goede les
 Wij-leren.nl Academie

Boeken

Teach like a ChampionTeach like a Champion - 62 technieken om leerlingen te laten excelleren - Arja KerpelExpliciete Directe InstructieExpliciete Directe Instructie - Tips en technieken voor een goede les - Machiel KarelsDidactische werkvormenHet didactische werkvormen boek - Arja KerpelWijze lessen: twaalf bouwstenen voor effectieve didactiekWijze lessen: twaalf bouwstenen voor effectieve didactiek - Machiel KarelsGrej of the day - minilessenGrej of the day onderbouw - Bertine van den OeverGrej of the day - minilessenGrej of the day onderbouw - Bertine van den OeverGrej of the day - minilessenGrej of the day onderbouw - Bertine van den OeverCoöperatieve leerstrategieënCoöperatieve leerstrategieën - Handboek coöperatief leren - Machiel Karels

Samenvatting

Werkvormen - InstructieDidactische werkvormen - Instructievormen - Arja KerpelWerkvormen - InteractieDidactische werkvormen - Interactievormen - Arja KerpelLeeromgevingenLeeromgevingen: rol leerkracht - didactische werkvormen - differentiatie - Arja KerpelCoöperatief lerenCoöperatief leren: samenwerkend leren - principes - voordelen - Arja KerpelDifferentiatieDifferentiatie - omgaan met verschillen tussen leerlingen - Arja KerpelCoöperatieve werkvormenCoöperatieve werkvormen: 17 werkvormen voor groepen - Arja KerpelHulpstappen bij het spellenEffectief leren van fonologische spellingregels: een praktische gids - redactie

Opinie

Vinger opstekenVinger opsteken in de klas is niet verkeerd! - Michel VerdoornCockpitdenken zonder handelingservaringAan de knoppen draaien - Jan Bransen

Verdieping

Team-based learningTeam-based Learning: best practice voor effectief en leuker leren! - Ilse Erich Vier sleutels effectieve les (2)De vier sleutels voor een effectieve les - deel 2 - Theo WildeboerSleutels effectieve les (1) De vier sleutels voor een effectieve les - deel 1 - Theo WildeboerGepersonaliseerd onderwijs versus EDIIs gepersonaliseerd onderwijs een tegenhanger van effectieve instructie? - Machiel KarelsDidaktiek van het beurten gevenBeurten geven in de klas: een krachtig didactisch middel - Sietske van der WegenEen andere grammatica-aanpakHoe nuttig zijn grammaticalessen? - Dolf Jansonpersoonsvormen correct leren schrijvenWerkwoordspelling zonder ballast - Dolf JansonKindgericht onderwijsVan jaarklassensysteem naar kindgericht onderwijs - Machiel KarelsMythe van leerstijlenDrie onderwijskundige mythes ontmaskerd - Wilfred RubensManier van leren moet kloppenDe manier van leren moet kloppen: hoe je kennis vlot toegankelijk maakt - Dolf JansonPictoverhalen lezenPictoverhalen: op weg naar leessucces - Marcel SchmeierGrip op leesbegripBeter toetsen en evalueren van lezen met begrip - Karin van de MortelHet vrije spelHet vrije spel - Sieneke GoorhuisEffectief onderwijsDe negen schakels van effectief onderwijs - Jos CöpDirecte instructiemodelEffectieve instructie met het Directe instructiemodel - Arja KerpelTaalles als taallabDe taalles als taallab. Op weg naar een uitdagende invulling van de taalles. - Dolf JansonLeren van foutenVan je eigen fouten leer je het meest? - Casper HulshofActiverende didactiekActiverende didactiek en coachend leraargedrag - Machiel KarelsEvidence based instructiestrategieën: wat is het effect? Instructiestrategieën die werken - maar voor wat? (1) - Dick van der WaterenDidactiek van werkwoordspelling in boHoe leer je effectief de werkwoordspelling aan? - redactie

Dossiers

Uw onderwijskundige kennis blijft op peil door 3500+ artikelen.